Tháng 1 là thời điểm nghỉ Tết và đồng thời cũng là thời điểm bùng phát dịch nCoV ở Trung Quốc nên có những tác động không hề nhỏ đến việc xuất khẩu thủy hải sản ở Việt Nam và cụ thể là tôm. Theo số liệu thống kê tháng 1/2020, XK tôm Việt Nam đạt 188,9 triệu USD, giảm 31% so với tháng 12/2019 và giảm 19,4% so với tháng 1/2019. 

Thị trường xuất khẩu tôm Việt Nam

Tháng 1/2020, trong tổng cơ cấu XK tôm của Việt Nam, tôm chân trắng chiếm 68,1% (so với 64,7% của cùng kỳ năm 2019), tôm sú chiếm 19,3% (so với 24,5% của tháng 1/2019) và tôm biển 12,6% (so với 10,8% của tháng 1/2019). XK các sản phẩm tôm sú giảm mạnh nhất 36,5%, XK các sản phẩm tôm chân trắng giảm 15% và các sản phẩm tôm biển giảm 6%.

Trong các sản phẩm tôm chân trắng XK, XK tôm chân trắng chế biến và tôm chân trắng sống/tươi/đông lạnh giảm lần lượt 14,6% và 15,7% so với cùng kỳ năm 2019. Đối với tôm sú XK, XK tôm sú chế biến và tôm sú sống/tươi/đông lạnh giảm lần lượt 18,3% và 37,9%. Đối với tôm biển khác, trừ tôm biển chế biến giảm 23,7%, XK các sản phẩm tôm biển khác đều tăng: XK tôm biển đóng hộp tăng 33,5%, tôm biển khô tăng 10,6%, tôm biển sống/tươi/đông lạnh tăng 27,4%.

Mỹ đứng đầu danh sách nhập khẩu tôm của Việt Nam

Trong top 10 thị trường NK lớn nhất tôm Việt Nam trong tháng 1/2020, XK tôm Việt Nam sang Mỹ và Papua New Guinea tăng so với cùng kỳ năm 2019, XK sang các thị trường còn lại đều giảm. Đáng chú ý, Papua New Guinea đã lọt vào top 10 thị trường NK tôm chính của Việt Nam (xếp thứ 9, chiếm 1,5% tỷ trọng). Tháng 1/2020, XK tôm sang thị trường này đạt 2,8 triệu USD, tăng 1.358% so với tháng 1/2019 và tăng 108% so với tháng 12/2019.

Trong tháng đầu tiên của năm 2020, Mỹ đứng đầu trong danh sách các thị trường NK chính của tôm Việt Nam, chiếm 20% tổng giá trị XK. XK tôm sang Mỹ trong tháng này đạt 37,9 triệu USD, tăng 7,7% so với tháng 1/2019.

Năm 2019, Việt Nam duy trì được tốc độ tăng trưởng XK ổn định sang Mỹ nhờ kết quả thuế chống bán phá giá khả quan. Theo số liệu của ITC, Việt Nam đứng thứ 3 về cung cấp tôm cho Mỹ, chiếm 10,7% tổng khối lượng NK tôm vào thị trường này. Năm 2019, tổng NK tôm vào Mỹ giảm, Mỹ cũng giảm NK tôm từ Indonesia, Thái Lan, Trung Quốc. Trong khi, Việt Nam là nguồn cung ghi nhận kết quả tăng trưởng dương trong XK tôm sang Mỹ, cùng với Ấn Độ, Ecuador, Mexico…

Năm 2019, nhu cầu tiêu thụ tôm nuôi tăng ở Mỹ thể hiện qua doanh số bán lẻ, doanh số bán tôm nuôi trong lĩnh vực dịch vụ thực phẩm, nhà hàng cũng tăng.

Theo số liệu của Viện Thủy sản Quốc gia Mỹ (NFI), kể từ năm 2007, tôm luôn là mặt hàng thủy sản được tiêu thụ nhiều nhất ở Mỹ. Năm 2018, trung bình người Mỹ ăn 4,60 pao tôm, tăng 4,5% so với năm 2017.

EU là thị trường nhập khẩu lớn thứ 2

Thị trường NK tôm lớn thứ 2 của Việt Nam là EU. Tháng 1/2020, XK tôm Việt Nam sang thị trường này đạt 36,4 triệu USD, giảm 26,6% so với tháng 1/2019. Hiện tôm chân trắng đang chiếm 80% tổng cơ cấu sản phẩm tôm xuất sang EU, tôm sú chỉ chiếm 12%. Các DN cũng nên đẩy mạnh xuất các sản phẩm tôm sú sang thị trường này. Hiện tôm sú hầu hết được NK vào châu Âu như một sản phẩm cuối cùng, đóng gói và được phân phối trong các phân khúc đông lạnh của siêu thị hoặc cửa hàng bán buôn dịch vụ thực phẩm.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Hà Lan, mặt hàng tôm sú là một trong những sản phẩm lợi thế tại thị trường tôm châu Âu, hơn nữa, đây còn là sản phẩm truyền thống ở các thị trường Tây Bắc Âu và Pháp. Các nước EU coi tôm sú là mặt hàng cao cấp vì màu sắc đặc trưng, hương vị, chất lượng và kích thước lớn. Thương vụ Việt Nam tại Hà Lan kỳ vọng tôm sú sẽ được tiêu thụ nhiều hơn ở thị trường bán buôn Tây Bắc Âu nếu các nhà cung cấp đưa ra được sản phẩm giá tốt, đảm bảo các tiêu chuẩn bền vững.

Trong bối cảnh tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp như hiện nay, bên cạnh chờ đợi thị trường Trung Quốc hoạt động trở lại, DN cần tìm kiếm mở rộng thị trường mới và phát triển thị trường nội địa, chủ động nắm bắt thông tin diễn biến dịch bệnh để có kế hoạch điều chỉnh sản xuất kịp thời như: Chuẩn bị để sản xuất hàng đông lạnh, đồ hộp, bởi khi có dịch bệnh, thói quen, văn hóa ăn uống của người dân sẽ thay đổi, nhiều khách hàng chuyển sang dùng đồ hộp, hàng chế biến thay vì hàng tươi sống. Bên cạnh đó, tính toán cơ cấu thị trường tiêu thụ và hướng đến việc đa dạng hóa thị trường, giảm áp lực XK sang Trung Quốc. Kỳ vọng sau đợt dịch, nhu cầu tiêu thụ thủy sản, trong đó có tôm sẽ cao hơn.

Đối với sản xuất tôm, nếu tôm đã đến ngày thu hoạch, khuyến cáo người dân nắm bắt tình hình giá cả thị trường; nếu trọng lượng tôm chưa đạt, khuyến cáo chờ thêm thời gian để bình ổn thị trường; nếu người dân chuẩn bị thả giống thì nên thả thưa.

Nguồn: VASEP