[Người Nuôi Tôm] – Sau hơn 10 năm buộc phải san sẻ một phần diện tích, sản lượng cho tôm thẻ chân trắng, đến vụ nuôi năm 2025 này, tôm sú đã chính thức đánh dấu sự trở lại của mình không chỉ bằng sự tăng nhẹ 2,1% diện tích và 3,4% sản lượng, mà còn mang đến cho người nuôi mức lợi nhuận cao sau 7 tháng đầu năm.

 

Triển vọng từ tôm sú thế hệ mới

Trong tổng số hơn 700.000 ha nuôi tôm nước lợ thì diện tích nuôi tôm sú chiếm khoảng 600.000 ha, tập trung chủ yếu tại các tỉnh: Cà Mau, An Giang và Bạc Liêu, tổng diện tích gần 500.000 ha. Mô hình nuôi chủ yếu là: quảng canh, quảng canh kết hợp (tôm – lúa, tôm – rừng…) và quảng canh cải tiến. Số diện tích nuôi tôm sú theo mô hình bán thâm canh và thâm canh hiện còn rất ít, tập trung chủ yếu tại các tỉnh, thành có diện tích nuôi tôm sú ít như: TP. Cần Thơ và Vĩnh Long. Tuy chiếm diện tích lớn, nhưng sản lượng tôm sú cả nước hàng năm chỉ vào khoảng trên dưới 300.000 tấn. Điều đó cho thấy, năng suất tôm sú thời gian qua là rất thấp nên chưa thực sự hấp dẫn người nuôi.

Tuy nhiên, trong vài năm trở lại đây, khi mô hình nuôi tôm thẻ ao đất ngày càng khó khăn do dịch bệnh và cùng với đó là sự xuất hiện của những dòng tôm sú thế hệ mới cũng như nhu cầu thị trường trong và ngoài nước, diện tích nuôi tôm sú đang dần tăng trở lại. Điểm đáng ghi nhận trong 7 tháng qua là có khá nhiều diện tích nuôi tôm thẻ ao đất trước đây đã được người dân chuyển sang nuôi tôm sú bằng nguồn giống gia hoá thế hệ mới từ các thương hiệu tên tuổi, như: Moana, Hawaii hay C.P, đều có tỷ lệ thành công khá cao. Điểm nổi trội của những dòng tôm sú này là có tốc độ tăng trưởng nhanh, tỷ lệ phân đàn thấp và chống chịu tốt với bất lợi từ môi trường. Sự chuyển đổi này đã đưa sản lượng tôm sú đạt hơn 155.000 tấn, tăng 3,4% so với cùng kỳ. Việc gia tăng trở lại diện tích nuôi tôm sú cũng phần nào cho thấy mô hình nuôi tôm sú đang dần đáp ứng được sự kỳ vọng của người nuôi tôm.

Anh Nguyễn Văn Mực, xã Tây Yên, tỉnh An Giang, chia sẻ: “Tôi nuôi tôm sú theo mô hình tôm – lúa, nhưng mấy năm nay, nhờ sử dụng nguồn tôm giống gia hóa mới nên năng suất cũng như kích cỡ tôm nuôi tăng lên đáng kể. Đặc biệt là ở vụ nuôi năm 2025 này, dù mật độ thả nuôi vẫn như cũ nhưng lợi nhuận đã lên đến 150 triệu đồng/ha, tức cao gần gấp đôi so với khi sử dụng tôm giống cũ.

Còn anh Mã Văn Hồng, Giám đốc HTX Nông ngư Hoà Đê, xã Hòa Tú, TP. Cần Thơ cho hay, tôm sú thế hệ mới có sức đề kháng rất cao với biển động môi trường và dịch bệnh, nên chỉ cần nuôi với mật độ khoảng 3 con/m², có bổ sung thức ăn và kết hợp với điều kiện thu tỉa, thả bù, thì mỗi khi vụ nuôi thuận lợi, năng suất cũng đạt 1 – 2 tấn/ha.

Không nói đâu xa, trong đợt nuôi thử nghiệm dòng tôm sú thể hệ mới của Công ty Cổ phần Thủy sản sạch Việt Nam (Vinacleanfood), ông Võ Văn Phục, Tổng Giám đốc Vinacleanfood, đã phải thốt lên: “Nếu tôm sú này có khả năng kháng tốt với EHP nữa thì cơ hội làm giàu của người nuôi tôm là rất lớn”. Sở dĩ ông Phục thốt lên như thế vì dù nuôi với mật độ 30 con/m² bằng ao đất, nhưng tỷ lệ sống rất cao và tôm lớn rất nhanh. Ông Phục còn cho biết, hiện ông đang tiếp tục theo dõi để đánh giá khả năng kháng bệnh EHP của giống tôm sú thế hệ mới này.

Còn theo giới nuôi tôm sú lâu năm nhận định, đối với tôm sú, chỉ cần nuôi thành công với mật độ 30 con/m² thì đã đủ để làm giàu. Riêng về vấn đề bệnh EHP, nhiều hộ nuôi tôm sú cho biết, những dòng tôm sú thể hệ mới này gần như miễn nhiềm với EHP. Anh Phạm Văn Hậu, phường Vĩnh Châu, TP. Sóc Trăng, khẳng định: “Tôi nuôi tôm sú dòng Hawaii + Linh chi thế hệ mới của Công ty Cổ phần Thủy sản Châu Phi, cỡ 20 con/kg là bình thường và hầu như không thấy sự xuất hiện của EHP”.

 

Nguồn cung khan hiếm mở ra lợi thế cho tôm sú Việt Nam

Theo ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta, dù sản lượng tôm sú chỉ chiếm khoảng 1/3 sản lượng tôm nước lợ, nhưng cũng tạo nên một lợi thế nhất định cho ngành tôm Việt Nam, khi giúp các doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu của các nhà nhập khẩu trong việc đa dạng nguồn cung ứng. Tuy nhiên, vấn để quan trọng và có tính quyết định đến hiệu quả nghề nuôi chính là kích cỡ tôm khi thu hoạch, vì dù có bán tôm tươi sống (tôm oxy) hay bán cho nhà máy, thì kích cỡ ít nhất cũng vào cỡ 30 con/kg mới có giá cao, lợi nhuận mới có sự khác biệt so với tôm thẻ.

Là một nhà khoa học đến từ Đại học Tasmania, TS. Hoàng Tùng cho rằng, với điều kiện đặc thù tại các vùng nuôi, các địa phương nên phát triển một cách song hành giữa nuôi thâm canh, siêu thâm canh tôm thẻ với nuôi tôm sú bán thâm canh, quảng canh hay quảng canh cải tiến; trong đó có mô hình nuôi tôm sú sinh thái/hữu cơ là rất phù hợp.

Trong định hướng phát triển nghề nuôi thủy sản, tỉnh Sóc Trăng trước đây đã xác định 2 đối tượng tôm sú và tôm thẻ chân trắng là mặt hàng chiến lược và là sản phẩm xuất khẩu thủy sản chính của tỉnh. Vì vậy, trong những năm qua, tỷ trọng diện tích thả nuôi của 2 đối tượng này luôn ở mức khá cân đối, phổ biến trong khoảng 40% đối với tôm sú và 60% đối với tôm thẻ chân trắng. Trong đó, với tôm thẻ chân trắng, ngành chủ trương phát triển nuôi với các mô hình từ thâm canh đến siêu thâm canh, còn tôm sú, ngành chủ trương phát triển theo các mô hình như: nuôi thâm canh, bán thâm canh và nuôi quảng canh cải tiến (chủ yếu là tôm – lúa), để hài hoà giữa nhu cầu thị trường với điều kiện nuôi của từng vùng cũng như trình độ, khả năng tài chính của người nuôi.

Hiện nay, mặc dù xu thế tiêu dùng thế giới chuyển sang sử dụng tôm thẻ chân trắng nhiều hơn nhờ lợi thế giá rẻ, nhưng do không còn nhiều nước nuôi tôm sú nên nguồn cung cũng hạn chế, trong khi nhu cầu tôm sú từ thị trường nội địa cũng như thị trường xuất khấu gần như Trung Quốc cùng một số thị trường lớn khác ngày càng cao sẽ là lợi thế không nhỏ cho sự trở lại của con tôm sú thế hệ mới. Điều này cũng đồng nghĩa với cơ hội nâng cao hiệu quả từ nghề nuôi tôm sú của cư dân vùng ĐBSCL nói riêng và cả nước nói chung sẽ ngày một lớn hơn. Mỗi sự trở lại đều mang theo sự kỳ vọng nhất định và trong lần trở lại này, con tôm sú đã gần như đáp ứng được kỳ vọng của người nuôi và mở ra cơ hội lớn hơn cho ngành tôm trên thị trường thế giới.

Hoàng Nhã