[Người nuôi tôm] – Chất lượng tôm giống là yếu tố quyết định cho một mùa vụ thành công. Do đó, tăng cường kiểm soát chất lượng tôm giống sẽ nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm rủi ro dịch bệnh và tối ưu năng suất. Để chuẩn bị cho vụ nuôi, cần thực hiện các biện pháp kiểm tra và lựa chọn giống tôm phù hợp, cùng quy trình chăm sóc đúng cách ngay từ đầu, nhằm tránh rủi ro do thời tiết và dịch bệnh.

 

Thực trạng kiểm soát tôm giống còn nhiều bất cập

Thời gian qua, mặc dù đã có những cải tiến trong quản lý và sản xuất tôm giống nhưng vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề liên quan đến chất lượng, quy trình kiểm soát hay các yếu tố ảnh hưởng từ môi trường sản xuất.

Chất lượng tôm giống cần được kiểm tra và giám sát chặt chẽ

 

Chất lượng tôm giống chưa đồng đều

Chất lượng tôm giống ở Việt Nam vẫn còn khá phân tán, có sự chênh lệch rõ rệt giữa các cơ sở sản xuất giống. Một số cơ sở sản xuất giống đạt tiêu chuẩn chất lượng cao, trong khi một số khác lại thiếu các biện pháp kiểm tra, giám sát chặt chẽ dẫn đến tôm giống có chất lượng không ổn định. Bên cạnh đó, giống kém chất lượng vẫn còn tồn tại. Tôm giống không đạt tiêu chuẩn về di truyền hoặc không có khả năng chống chịu bệnh tật vẫn được tiêu thụ rộng rãi, gây thiệt hại lớn cho người nuôi, đặc biệt là trong mùa vụ có dịch bệnh.

Quy trình kiểm soát chất lượng giống chưa đồng bộ

Việc kiểm tra chất lượng tôm giống tại các cơ sở sản xuất và phân phối tôm giống hiện nay còn thiếu đồng bộ và chưa thực sự chặt chẽ. Các cơ sở sản xuất giống chưa thực hiện đầy đủ các kiểm tra về sức khỏe, bệnh tật và di truyền của tôm giống trước khi cung cấp cho người nuôi.

Mặc dù các công nghệ mới như AI, Blockchain và các hệ thống cảm biến đang ngày càng phát triển, nhưng việc áp dụng chúng vào kiểm soát chất lượng tôm giống tại Việt Nam vẫn còn hạn chế. Nhiều cơ sở sản xuất giống chưa trang bị các công cụ kiểm tra hiện đại để theo dõi chất lượng giống trong suốt quá trình sản xuất.

Vấn đề về kiểm tra và truy xuất nguồn gốc

Tôm giống tại nhiều cơ sở sản xuất không được ghi nhận đầy đủ về nguồn gốc và quá trình sản xuất. Điều này dẫn đến khó khăn trong việc xác minh chất lượng giống và giám sát quy trình sản xuất, gây mất niềm tin từ người tiêu dùng và các nhà xuất khẩu. Mặc dù có một số tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế về chất lượng tôm giống như GlobalGAP, ASC, BAP, nhưng việc thực thi và giám sát các tiêu chuẩn này vẫn chưa thực sự nghiêm ngặt. Một số cơ sở sản xuất giống chưa tuân thủ đầy đủ các quy định về kiểm soát chất lượng giống tôm, dẫn đến tình trạng giống kém chất lượng vẫn được lưu hành trên thị trường.

Thiếu đào tạo và nâng cao nhận thức cho người sản xuất giống

Một số người sản xuất giống tôm thiếu kiến thức về các quy trình kỹ thuật hiện đại trong việc sản xuất giống, phòng bệnh và quản lý chất lượng giống. Mặc dù đã có một số chương trình đào tạo nhưng vẫn còn thiếu tính hệ thống và chưa tiếp cận đủ rộng. Bên cạnh đó, nhận thức của

người nuôi còn thấp, chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc chọn giống chất lượng và kiểm soát tôm giống trước khi đưa vào nuôi. Điều này dẫn đến việc lựa chọn giống không đảm bảo, ảnh hưởng lớn đến hiệu quả sản xuất.

Thách thức từ dịch bệnh

Một trong những nguyên nhân khiến chất lượng tôm giống giảm sút là do tôm giống bị nhiễm bệnh ngay từ giai đoạn sản xuất. Các bệnh như bệnh vi bào tử, bệnh gan tụy, hay bệnh đầu vàng thường xuyên xuất hiện và phát triển mạnh mẽ trong môi trường nuôi tôm, đặc biệt khi tôm giống không đạt chất lượng. Việc thiếu kiểm soát bệnh tật trong quá trình sản xuất giống là một yếu tố quan trọng dẫn đến sự thất bại trong việc kiểm soát chất lượng tôm giống.

Chính sách và quản lý còn thiếu mạnh mẽ

Công tác kiểm tra chất lượng tôm giống và giám sát chất lượng vẫn chưa thực sự mạnh mẽ. Chính sách hỗ trợ cho ngành sản xuất tôm giống còn thiếu tính đồng bộ và chưa đủ mạnh mẽ.

Đẩy mạnh kiểm soát chất lượng tôm giống để phát triển bền vững

Việc đẩy mạnh kiểm soát chất lượng tôm giống sẽ là yếu tố quyết định cho sự phát triển bền vững của ngành tôm, giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và bảo vệ môi trường. Do đó, thời gian qua, Bộ NN&PTNT đã phối hợp với Bộ Công an tổ chức nhiều đoàn kiểm tra để xử lý các trường hợp vi phạm trong sản xuất và kinh doanh.

Nhà nước cũng chỉ đạo việc tăng cường kiểm tra đột xuất các cơ sở sản xuất và cung ứng tôm giống, xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm. Đồng thời thúc đẩy nghiên cứu, chọn tạo ra giống tôm sạch bệnh, tăng trưởng nhanh, có khả năng kháng bệnh tốt. Việc giảm phụ thuộc vào nguồn tôm bố mẹ nhập khẩu cũng là một trong những ưu tiên để đảm bảo nguồn cung ổn định. Các địa phương được yêu cầu nghiêm túc thực hiện quy định về quản lý tôm giống và phân phối chặt chẽ trong công tác kiểm soát chất lượng, hướng tới sự minh bạch và bền vững trong ngành tôm Việt Nam. Bên cạnh đó, tổ chức chức các hội thảo tập huấn về việc lựa chọn tôm giống chất lượng, đề cao vấn đề sử dụng tôm giống đã kiểm dịch để nâng cao nhận thức cho người nuôi.

Nắm vững công tác kiểm tra chất lượng tôm giống

Công tác kiểm tra chất lượng tôm giống trước mùa vụ 2025 đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc đảm bảo thành công của cả vụ nuôi, cần được thực hiện một cách chặt chẽ và toàn diện.

Kiểm tra chất lượng di truyền của tôm giống

Lựa chọn giống có chất lượng cao: Trước mùa vụ, các cơ sở sản xuất giống cần thực hiện kiểm tra chất lượng di truyền của tôm giống. Điều này giúp đảm bảo rằng giống tôm có các đặc điểm di truyền ổn định, khả năng sinh trưởng nhanh, sức đề kháng tốt với các điều kiện nuôi khắc nghiệt và các bệnh phổ biến.

Sàng lọc giống không đạt yêu cầu: Việc loại bỏ những tôm giống có dấu hiệu yếu, dị tật hoặc khả năng sinh trưởng kém ngay từ đầu sẽ giúp hạn chế rủi ro và tối ưu hóa năng suất trong suốt quá trình nuôi.

Kiểm tra chất lượng nước và môi trường nuôi giống

Giám sát các yếu tố môi trường: Trước khi nhập giống vào ao nuôi, cần kiểm tra các yếu tố môi trường như nhiệt độ, độ mặn, độ pH, oxy hòa tan… Điều này giúp xác định các điều kiện tối ưu cho sự phát triển của tôm giống và đảm bảo rằng chúng sẽ thích nghi tốt với môi trường nuôi trong suốt mùa vụ.

Chất lượng nước của nguồn giống: Nguồn nước cung cấp cho tôm giống cũng cần được kiểm tra về độ sạch, không có vi khuẩn gây hại và không có các chất độc hại để tránh tác động tiêu cực đến sức khỏe của tôm giống.

Kiểm tra về độ đồng đều và kích thước tôm giống

Tôm giống cần phải đồng đều về kích thước để đảm bảo rằng chúng sẽ phát triển đồng nhất trong suốt mùa nuôi. Việc chọn lựa những con tôm có kích thước đồng đều giúp giảm thiểu sự cạnh tranh và tăng trưởng tốt hơn cho tất cả các con tôm. Những tôm giống có sự chênh lệch quá lớn về kích thước nên được loại bỏ để tránh ảnh hưởng đến sự phát triển của những con còn lại trong ao nuôi.

Kiểm tra về khả năng sinh trưởng

Các chỉ số về sự phát triển và sinh trưởng của tôm giống như tốc độ tăng trưởng, khả năng ăn uống, sự phát triển cơ thể cần được kiểm tra để đảm bảo giống tôm có khả năng phát triển nhanh và khỏe mạnh.

Chất lượng di truyền của tôm giống không chỉ bao gồm tốc độ phát triển mà còn phải đảm bảo rằng chúng có khả năng chống lại các bệnh thông thường trong quá trình nuôi trồng thủy sản.

Đảm bảo nguồn gốc và chứng nhận chất lượng giống

Tôm giống cần được kiểm tra về nguồn gốc để đảm bảo rằng chúng được sản xuất từ các cơ sở đạt tiêu chuẩn chất lượng và đã được chứng nhận bởi các cơ quan có thẩm quyền. Việc này giúp đảm bảo giống tôm không bị nhiễm bệnh và đạt các tiêu chuẩn về chất lượng.

Các cơ sở cung cấp tôm giống cần có chứng nhận từ các tổ chức uy tín như GlobalGAP, ASC, hoặc BAP, đảm bảo rằng giống tôm đã được kiểm tra và đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng.

Việc đẩy mạnh kiểm soát chất lượng tôm giống không chỉ giúp bảo vệ người nuôi, tăng cường hiệu quả kinh tế mà còn góp phần duy trì và nâng cao vị thế của ngành tôm Việt Nam trên trường quốc tế. Do đó, các bên liên quan cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo tôm giống có nguồn gốc rõ ràng, chất lượng cao, góp phần phát triển bên vững ngành thủy sản.

Phương Nhung