[Người Nuôi Tôm] – Nhà nước đang đẩy mạnh công tác phòng, chống hàng giả, ngành thủy sản cũng bước vào giai đoạn siết chặt quản lý. 

Kiểm soát tốt những yếu tố đầu vào góp phần giảm bớt gánh nặng cho người nuôi

 

Hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn len lỏi vào thị trường thuỷ sản

Trong bối cảnh cả nước đang tăng cường xử lý vi phạm liên quan đến hàng giả, ngành thủy sản cũng ghi nhận nhiều vụ việc nghiêm trọng. Tại nhiều tỉnh, thành liên tục xuất hiện các trường hợp vi phạm về sản phẩm thuốc, thức ăn thủy sản, chế phẩm sinh học không rõ nguồn gốc, ghi thành phần trên trời nhưng không có tác dụng thực tế. Sản phẩm bị làm giả ngày càng tinh vi, đóng gói nhái thương hiệu uy tín, gây thiệt hại không nhỏ cho người nuôi và các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Ngày 09/6/2025, tại xã Vĩnh Mỹ, tỉnh Cà Mau (Bạc Liêu cũ), lực lượng chức năng đã phát hiện một cơ sở sản xuất hơn 37 tấn thức ăn tôm có dấu hiệu không rõ ràng về ghi nhãn và nguồn gốc sản phẩm. Các bao bì mang nhiều nhãn hiệu khác nhau, bao gồm cả hàng đang đóng gói lẫn thành phẩm chuẩn bị đưa ra thị trường. Theo thông tin ban đầu, cơ sở này đã tự thu mua nguyên liệu để sản xuất thức ăn cho các loại tôm như tôm thẻ, tôm sú, tôm càng xanh, sau đó đóng gói dưới bao bì của các thương hiệu có sẵn trên thị trường.

Không lâu trước đó, vào ngày 10/3, Công an tỉnh An Giang cùng nhiều cơ quan chức năng đã kiểm tra và phát hiện Công ty TNHH Nutrition Goodlife Việt Nam, sản xuất hàng loạt sản phẩm thuốc, cải tạo môi trường không phép, không công bố chất lượng, không có hô sơ sản xuất. Một lượng lớn sản phẩm như Bio Max, NT Grow PlusBIO, Kamaxe 20, NT Probio NO₂,… đã được pha trộn thủ công, đóng gói giả mạo, sau đó phân phối tới các vùng nuôi.

Hàng giả không chỉ vi phạm pháp luật mà còn đẩy người nuôi vào thế rủi ro cao – khi chất lượng đầu vào bị đánh tráo, hiệu quả nuôi trồng bị ảnh hưởng nghiêm trọng, dễ dẫn đến mất trắng cả vụ. Nhiều hợp tác xã phản ánh tình trạng “thật – giả lẫn lộn” khiến họ mất niềm tin vào thị trường.

Anh Đặng Bá Mạnh, Giám đốc HTX nuôi tôm công nghệ cao Cẩm Phả, Quảng Ninh, trăn trở: “Tôi khá buồn về vấn đề đạo đức xã hội xuống thấp. Bây giờ, làm giả thì dễ chứ làm thật lại rất khó, nên khi kiểm tra mới phát hiện ra hàng loạt các vấn đề sai sót, hàng giả, hàng nhái tràn lan khắp nơi. Có trí thức nhưng không có nhận thức thì cũng vô nghĩa”.

Trong bối cảnh ngành nuôi tôm đòi hỏi ngày càng cao về an toàn sinh học và hiệu quả kinh tế, việc sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc tiềm ẩn nhiều rủi ro. Một vụ nuôi thất bại do hàng giả không chỉ gây thiệt hại trước mắt mà còn có thể kéo theo mất vốn, nợ nần và đánh mất cơ hội phục hồi sản xuất.

Hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn len lỏi vào thị trường thuỷ sản

 

Thói quen chuộng hàng giá rẻ vô tình tiếp tay cho sản phẩm kém chất lượng

Nếu coi chuỗi sản xuất – phân phối – tiêu dùng như một hàng rào kiểm soát hàng giả, thì người tiêu dùng chính là “chốt chặn” cuối cùng. Nhưng ở đây lại là mắt xích yếu nhất.

Hiện nay, nhiều người nuôi vẫn chọn sản phẩm dựa trên cảm tính hoặc giá cả, thay vì thông tin kỹ thuật hay khuyến cáo từ chuyên gia. Thói quen sử dụng sản phẩm quen thuộc hoặc mua theo giới thiệu mà không kiểm tra nhãn mác và xuất xứ dễ dẫn đến việc sử dụng sản phẩm không đạt chuẩn. Điều này không chỉ giảm hiệu quả phòng và trị bệnh mà còn tăng rủi ro mất trắng trong các vụ nuôi có áp lực dịch bệnh cao, đồng thời khiến việc truy nguồn, xác minh sản phẩm sau mỗi vụ nuôi trở nên gần như bất khả thi.

Anh Đoàn Văn Vững, chủ Đại lý thủy sản Đoàn Vững, thôn Mai Động, xã Tân An, TP. Hải Phòng (Hải Dương cũ) chia sẻ: “Bà con có thói quen dùng sản phẩm nào hiệu quả là cứ tiếp tục dùng, ít khi để ý đến giấy phép hay thông tin trên bao bì. Họ quan tâm đến kết quả tức thời, như tôm khỏe, lớn nhanh mà không đặt câu hỏi về nguồn gốc, thành phần hay pháp lý sản phẩm. Khi có thông tin hàng giả thì có cảnh giác hơn chút, nhưng cũng chưa đến mức cẩn trọng”.

Nhiều sản phẩm không đăng ký lưu hành, không công bố chất lượng nhưng vẫn được tin dùng chỉ vì thấy “hiệu quả trên ao”. Trong khi đó, sản phẩm hợp pháp lại bị hoài nghi vì giá cao hoặc tác dụng chậm. Thực trạng này không chỉ làm méo mó thị trường mà còn khiến doanh nghiệp làm ăn chân chính gặp khó, còn hàng giả thì ngày càng dễ tiêu thụ.

 

Doanh nghiệp làm thật gặp khó, đại lý chân chính bị oan

Hàng giả, hàng kém chất lượng ngang nhiên trà trộn vào thị trường không chỉ ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động nuôi trồng của người dân mà còn ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động kinh doanh, cạnh tranh và đổi mới sản phẩm, dịch vụ của các doanh nghiệp chân chính.

Một số doanh nghiệp bắt đầu thắt chặt phân phối, hạn chế đưa sản phẩm ra thị trường vì lo ngại bị làm giả, hoặc sợ bị đánh đồng với hàng kém chất lượng. Anh Đoàn Văn Vững cho biết thêm: “Nhiều công ty giờ họ cũng e dè. Họ hạn chế phân phối những sản phẩm chưa được đăng ký đầy đủ, dù thực tế hiệu quả. Một số sản phẩm rất tốt nhưng chưa hoàn tất giấy tờ, vẫn chưa được cấp phép lưu hành”.

Không chỉ doanh nghiệp sản xuất, các đại lý phân phối cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Dù đã ký hợp đồng rõ ràng, tuân thủ quy định Nhà nước, nhưng khi thông tin hàng giả tràn lan, người dân vẫn mang tâm lý nghi ngờ.

Công tác kiểm tra, giám sát cần được đẩy mạnh để ngăn chặn vấn nạn hàng giả, hàng nhái tràn lan trên thị trường

 

Cơ quan quản lý Nhà nước đóng vai trò then chốt

Trước thực trạng hàng giả, hàng kém chất lượng len lỏi vào thị trường nuôi trồng thủy sản, gây thiệt hại nghiêm trọng cho người nuôi và doanh nghiệp làm ăn chân chính, vai trò của Nhà nước và các cơ quan quản lý chuyên ngành đang trở nên đặc biệt quan trọng. Đây không chỉ là nhiệm vụ cấp bách mà còn là nền tảng để ngành thủy sản phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi xanh.

Theo chỉ đạo của Bộ NN&MT, các lực lượng chức năng như Thanh tra Bộ, Cục Thủy sản và Kiểm ngư, Cục Quản lý Chất lượng NLTS cần phối hợp chặt chẽ với công an kinh tế, quản lý thị trường để tăng cường kiểm tra, đặc biệt là hậu kiểm các cơ sở sản xuất- kinh doanh vật tư thủy sản. Mục tiêu là kịp thời phát hiện và xử lý hàng giả, hàng không phép, chưa công bố chất lượng.

Bộ cũng đề xuất sửa đổi các nghị định xử phạt để tăng tính răn đe, xử lý hình sự đối với hành vi sản xuất hàng giả có chủ đích. Việc công khai thông tin vi phạm trên cổng thông tin ngành được xem là biện pháp minh bạch cần thiết.

Song song đó, cơ quan quản lý được yêu cầu siết chặt từ khâu cấp phép, công bố chất lượng đến giám sát lưu thông sản phẩm. Một số địa phương đã bắt đầu thí điểm áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử và dán tem QR bắt buộc cho vật tư thủy sản.

Bên cạnh việc kiểm soát thị trường đầu ra, việc siết chặt khâu nhập khẩu nguyên liệu sản xuất thuốc và chế phẩm sinh học trong nuôi trồng thủy sản cũng đóng vai trò then chốt. Đây là “đầu vào” của chuỗi sản xuất, nếu không được kiểm soát chặt chẽ, nguyên liệu kém chất lượng có thể lọt vào quy trình, dẫn đến sản phẩm không đảm bảo hiệu quả, thậm chí gây hại cho vật nuôi. Việc kiểm tra, giám sát nguồn gốc, chất lượng nguyên liệu nhập khẩu sẽ góp phần ngăn chặn từ gốc nguy cơ hàng giả, hàng kém chất lượng len lỏi vào thị trường.

Xử lý hàng giả, hàng kém chất lượng không chỉ là việc làm cần thiết của cơ quan quản lý, mà còn mang ý nghĩa thiết thực đối với người nuôi tôm và toàn ngành. Khi thị trường được làm sạch, người nuôi có thể an tâm lựa chọn sản phẩm đầu vào rõ ràng, kiểm soát tốt dịch bệnh, giảm rủi ro thất bại trong vụ nuôi. Doanh nghiệp làm ăn chân chính có cơ hội cạnh tranh công bằng, tiếp tục đầu tư cải tiến chất lượng. Đó là nền tảng để ngành tôm vận hành hiệu quả hơn, giảm tổn thất, tăng thu nhập và giữ vững được vị thế trong nước cũng như trên thị trường xuất khẩu.

Phương Nhung