[Tạp chí Người Nuôi Tôm] – Synbiotic là hỗn hợp của probiotic (men vi sinh) và prebiotic (chất xơ) có lợi cho tôm bằng cách cải thiện khả năng sống, cấy ghép hệ vi sinh vật hữu ích trong đường ruột, giúp cải thiện quá trình tiêu hóa và hấp thu của tôm.

Bổ sung synbiotic vào thức ăn giúp cải thiện sự sống sót, quá trình tiêu hóa và hấp thụ của tôm

Sự bùng phát dịch bệnh đang cản trở việc mở rộng và phát triển ngành thủy sản. Những năm trước đây, kháng sinh đã được bổ sung vào thức ăn thủy sản để phòng ngừa và/hoặc điều trị các bệnh do vi khuẩn gây ra trên động vật thủy sản, tuy nhiên đến năm 2004, kháng sinh đã bị đình chỉ sử dụng trong ngành thủy sản. Do đó, việc ngăn chăn sự lây lan của mầm bệnh và tăng cường hệ miễn dịch của động vật thủy sản trong quá trình nuôi mà không cần can thiệp vào kháng sinh là những mối quan tâm hàng đầu.

Synbiotic là gì?

Synbiotic là hỗn hợp của probiotic và prebiotic có lợi cho vật chủ bằng cách cải thiện khả năng sống và cấy ghép các chất bổ sung vi sinh vật sống trong đường tiêu hóa, bằng cách kích thích chọn lọc sự phát triển và/hoặc kích hoạt quá trình trao đổi chất của một hoặc một số vi khuẩn có lợi cho sức khỏe, cải thiện phúc lợi của vật chủ.

Mặc dù khái niệm synbiotic xuất hiện sớm, nhưng lần đầu tiên synbiotic được giới thiệu vào tôm thẻ chân trắng (L. vannamei) là năm 2009. Vì probiotic đơn thuần không sống tốt trong đường tiêu hóa mà không có prebiotic đi kèm, nên người ta đã đề xuất sự kết hợp giữa probiotic và prebiotic dưới dạng synbiotics có thể hiệu quả hơn so với việc sử dụng probiotic hoặc prebiotic riêng lẻ.

Trong synbiotic, hợp chất prebiotic chọn lọc hỗ trợ sự phát triển của probiotic, sản xuất các chất chuyển hóa của chúng và có thể là giải pháp an toàn, hiệu quả nhất chống lại sự xâm nhập và nhiễm các mầm bệnh đường ruột, đặc biệt là các mầm bệnh vi khuẩn. Synbiotics cung cấp nhiều lợi ích bổ sung hơn về hiệu suất tăng trưởng, tỷ lệ chuyển đổi thức ăn, các thông số huyết học và sinh hóa so với việc sử dụng riêng lẻ probiotic và prebiotic.

Hơn nữa, synbiotic có thể tăng khả năng tiêu hóa và hấp thụ nhiều nguyên tố dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất, và protein. Mục đích chính sử dụng synbiotic là duy trì mối quan hệ thuận lợi giữa các vi sinh vật có lợi và các vi sinh vật gây bệnh, tạo thành hệ vi sinh của ruột và da của động vật thủy sản. Do đó, synbiotic được kỳ vọng sẽ có một số đặc tính cụ thể mang lại hiệu quả có lợi. Những đặc tính này bao gồm: Loại trừ cạnh tranh; đối kháng với mầm bệnh; bám dính; kích thích miễn dịch.

So sánh về probiotic, prebiotic và synbiotic

Không giống như probiotic, prebiotic không bổ sung vào quần thể vi khuẩn hiện có, thay vào đó, chúng cung cấp dưỡng chất cho hệ vi sinh vật, cho phép quần thể này phát triển tự nhiên.

Trong quá trình điều trị bằng chế độ ăn synbiotic, prebiotic dưới dạng synbiotic được thủy phân thành các loại đường tương ứng trong đường ruột của vật chủ và sau đó được sử dụng như một nguồn carbon để tăng sinh khối vi khuẩn. Vì probiotic chủ yếu hoạt động trong ruột non và prebiotic chỉ có hiệu quả trong ruột già, nên sự kết hợp của cả hai có thể tạo ra tác động hiệp đồng.

Probiotic là một thành phần vi sinh sống có lợi cho vật chủ, trong khi prebiotic là một thành phần không tiêu hóa được, có lợi cho vật chủ bằng cách kích thích chọn lọc sự phát triển và hoạt động của một hoặc một số ít vi sinh vật trong ruột già có khả năng cải thiện sức khỏe vật chủ.

Tuy nhiên, synbiotic là hỗn hợp của probiotic và prebiotic, mang lại lợi ích và cải thiện sức khỏe vật chủ.

Tác động của việc áp dụng synbiotic trong nuôi tôm:

• Synbiotic cải thiện tỷ lệ sống, quá trình tiêu hóa và hấp thụ của tôm.
• Synbiotic đóng vai trò như một nguồn cung cấp enzyme ngoại sinh, kích thích enzyme tiêu hóa và cải thiện khả năng hấp thụ của tôm.
• Synbiotic tạo ra các chất kích thích hệ thống miễn dịch, tăng cường bảo vệ tôm chống lại bệnh do vi khuẩn gây ra. Synbiotic kích thích hệ miễn dịch của sinh vật theo hai cách. Hệ vi sinh từ synbiotic di chuyển khắp thành ruột và nhân lên ở mức độ giới hạn, khi chúng chết đi, chúng giải phóng các kháng nguyên mà khi được hấp thụ sẽ kích thích hệ miễn dịch.
• Synbiotic có thể kích hoạt các quá trình bao bọc và thực bào ở tôm.
• Synbiotic kiểm soát sinh học của bệnh cá, tôm và những chất kích hoạt tái tạo dinh dưỡng.
• Sự suy giảm chất lượng đất và nước trong các hệ thống nuôi trồng thủy sản thường liên quan đến sự phân hủy chất hữu cơ theo thời gian. Việc sử dụng synbiotic có thể nâng cao tốc độ phân hủy chất hữu cơ, tăng mức độ oxy hòa tan, loại bỏ các chất thải không mong muốn (nitrit, amoniac, carbon dioxide và sulfide), giảm tỷ lệ tảo lam và tăng sản lượng thủy sản.
• Ứng dụng synbiotic đã chứng minh hiệu quả trong các trại tôm giống bằng cách cạnh tranh với vi khuẩn gây bệnh để giành dinh dưỡng và các nguồn tài nguyên khác, do đó giảm nguy cơ mắc bệnh và cải thiện sự phát triển của ấu trùng.

Liều lượng synbiotics trong nuôi tôm

Liều lượng synbiotic khác nhau tùy thuộc vào các sản phẩm cụ thể có sẵn từ các công ty khác nhau, cũng như các bệnh cụ thể ảnh hưởng đến hệ thống nuôi. Ví dụ: một sản phẩm có tên “Gut Health” của Charoen Pokphand Foods (CPF) hoạt động như một chất tổng hợp, bao gồm beta-glucan là một prebiotic cùng với các chủng vi khuẩn khác nhau làm chế phẩm sinh học. Thông thường, liều lượng khuyến nghị của “Gut Health” để sử dụng thường xuyên trong môi trường ao tiêu chuẩn là từ 5-10 g/kg thức ăn/bữa ăn/ngày. Tuy nhiên, trong trường hợp ao bị bệnh ruột trắng và phân trắng, liều lượng khuyến cáo tăng lên khoảng 10-15 g/kg thức ăn cho 2 bữa/ngày.

Vấn đề và thách thức

Mặc dù việc sử dụng synbiotic mang lại lợi ích to lớn cho ngành thủy sản, nhưng việc ứng dụng nó cũng gặp phải những vấn đề và thách thức. Sử dụng synbiotic trong nuôi trồng thủy sản làm tăng thêm chi phí cho các trang trại nuôi. Điều này chủ yếu là do sự cần thiết phải đánh giá và đánh giá cẩn thận các chủng mới về cả độ an toàn và hiệu quả trước khi đưa chúng vào sản phẩm. Ngoài ra, các công ty sản xuất các sản phẩm này cần đảm bảo sử dụng kỹ thuật hiện đại trong sản xuất để có được sản phẩm an toàn và chất lượng. Một thách thức khác trong việc sử dụng synbiotic trong nuôi tôm là việc chuẩn bị và bảo quản chúng. Sự thay đổi về kích thước, độ tuổi và giai đoạn nuôi tôm càng làm phức tạp thêm quá trình lựa chọn, đòi hỏi phải xem xét cẩn thận để tối ưu hóa lợi ích của việc bổ sung synbiotic trong nuôi tôm.

Synbiotic là một phương pháp thú vị trong việc kiểm soát và điều trị một số bệnh trong nuôi tôm. Tuy nhiên, việc sử dụng nó trong nuôi tôm thương mại vẫn chưa được phát huy hết tác dụng.

Hảo Mai (Theo FeedAdditive)