[Người Nuôi Tôm] – Việc sử dụng vi sinh từ rơm rạ trong nuôi tôm không còn là điều xa lạ, nhưng gần đây đã thu hút được sự chú ý đặc biệt. Phương pháp này được đánh giá là đơn giản và dễ thực hiện, đồng thời mang lại hiệu quả kinh tế cao nhờ vào việc tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có và thân thiện với môi trường.

Sử dụng giá thể rơm để gây vi sinh (Ảnh: Viethand)

 

Những lợi ích không ngờ tới từ rơm

Ngành tôm mặc dù đem lại giá trị kinh tế cao cho người nuôi, nhưng cũng đang phải đối mặt với những thách thức lớn do môi trường nuôi suy thoái. Việc lạm dụng hóa chất, kháng sinh trong nuôi tôm đã gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng, như ô nhiễm nguồn nước, suy giảm đa dạng sinh học và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con người. Tình trạng này đặt ra một yêu cầu cấp bách về việc phát triển các giải pháp nuôi trồng thủy sản bền vững, không chỉ để bảo vệ môi trường mà quan trọng nhất là đảm bảo thành công cho mỗi vụ nuôi tôm.

Để nâng cao hiệu quả nuôi tôm và đảm bảo an toàn sinh học, ngày càng nhiều người nuôi chuyển sang sử dụng rơm ủ kết hợp với men vi sinh và phân vô cơ. Giải pháp này không chỉ giảm thiểu rủi ro dịch bệnh mà còn tiết kiệm chi phí, trở thành “phao cứu sinh” cho nhiều người nuôi tôm.

Thành phần chủ yếu của rơm rạ bao gồm cellulose, hemicellulose và lignin, cùng với một lượng nhỏ protein, khoáng chất và vitamin. Để phân giải cấu trúc phức tạp của rơm, đặc biệt là lignin, cần sử dụng các chế phẩm vi sinh chứa các chủng vi khuẩn chuyên biệt. Qua quá trình phân hủy, rơm sẽ tạo ra các hợp chất hữu cơ đơn giản, cung cấp nguồn dinh dưỡng phong phú cho tôm và các sinh vật khác trong ao nuôi.

Việc ủ rơm với chế phẩm sinh học không chỉ đơn thuần là cung cấp nguồn dinh dưỡng cho tôm mà còn tạo ra một hệ sinh thái cân bằng trong ao nuôi. Các vi sinh vật có lợi phát triển mạnh mẽ trên rơm ủ, phân hủy chất hữu cơ, tạo ra các hợp chất hữu cơ dễ hấp thụ, đồng thời ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh. Bên cạnh đó, rơm còn cung cấp một lượng lớn carbon hữu cơ, giúp trung hòa các chất độc hại như amoniac (NH3) và nitrit (NO2), tạo điều kiện cho sự phát triển của các vi khuẩn nitrat hóa có lợi. Việc bổ sung rơm cũng giúp tăng cường hàm lượng oxy hòa tan trong nước, ổn định độ pH và tạo ra môi trường sống lý tưởng cho các loài tảo và động vật phù du, cung cấp nguồn thức ăn tự nhiên dồi dào cho tôm. Đặc biệt, lớp rơm nổi trên mặt ao có tác dụng như một tấm chắn nhiệt, giúp điều hòa nhiệt độ trong ao, tạo điều kiện thuận lợi cho tôm sinh trưởng và phát triển.

 

Phương pháp nuôi gây nhiều tranh cãi…

Từ những lý thuyết trên, có thể thấy quy trình rơm trong nuôi tôm là một quy trình tiềm năng, hứa hẹn đem lại hiệu quả và sự bền vững. Tuy nhiên, áp dụng trong thực tế thì quy trình này lại đang gặp phải nhiều ý kiến trái chiều. Mặc dù có tiềm năng lớn, việc ứng dụng rơm trong nuôi tôm thương phẩm vẫn cần được nghiên cứu kỹ lưỡng hơn. Trong điều kiện nuôi thâm canh hiện nay, việc sử dụng rơm nếu không được quản lý chặt chẽ có thể dẫn đến các vấn đề như ô nhiễm môi trường, phát sinh khí độc, ảnh hưởng đến chất lượng nước và sức khỏe tôm.

Mô hình nuôi tôm ứng dụng rơm đang nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng nuôi tôm. Nhiều người đặt câu hỏi liệu một phương pháp đơn giản như vậy có thể mang lại hiệu quả kinh tế cao. Theo chia sẻ của chị Thu Huyền, đại diện Công ty TNHH TPS Việt Hand, người đang được đông đảo cộng đồng nuôi tôm biết đến với tên gọi “Huyền rơm”, mô hình này đã giúp nhiều hộ nuôi tôm vượt qua khó khăn và ổn định cuộc sống.

Chị Huyền hướng dẫn hộ nông dân cách ủ rơm 

 

Chia sẻ với chúng tôi, chị Huyền cho rằng, việc ứng dụng quy trình rơm tuy đơn giản, nhưng lại mang lại hiệu quả bất ngờ. Cũng dễ hiểu khi nhiều người lại phản đối nó, bởi sự khác biệt quá lớn từ chi phí nuôi tới hiệu quả đạt được, khiến những người chưa trải nghiệm đặt ra những nghi ngờ.

“Thực chất, phương pháp này không quá phức tạp và tôi không có ý định thần thánh hóa nó. Tuy nhiên, mặc dù phương pháp này khá đơn giản, nhưng không thể áp dụng một cách tùy tiện bởi nó có thể gây ra những hậu quả không mong muốn. Sự thành công của quy trình này phụ thuộc rất lớn vào việc nắm vững các kiến thức cơ bản và tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật. Việc không hiểu đúng bản chất sẽ khiến người ta nghi ngờ về tính hữu ích của nó”, chị Huyền cho hay.

Theo chia sẻ của chị Huyền, thực tế cho thấy quy trình nuôi tôm bằng rơm đã mang lại kết quả ấn tượng. Tôm nuôi đạt kích thước 28 con/kg, trong đó có 28 ngày tôm được với chế độ ăn hoàn toàn từ cám rơm ủ, tổng chi phí nuôi của vụ chỉ mất khoảng 68.000 đồng/kg. Tiếp tục vụ nuôi thứ hai, tôm về đích thành công với kích thước đạt được là 32 con/kg. Có thể nói, trong bối cảnh nuôi tôm hiện nay đầy thách thức, thành quả này chính là điều mà nhiều người nuôi tôm đang khao khát.

“Điều tôi muốn mang đến không phải là quảng bá sản phẩm, mà là một giải pháp thực sự. Phương pháp của tôi có thể cho hiệu quả chậm, nhưng chắc chắn sẽ mang lại kết quả. Tôi mong mọi người có thể từ bỏ suy nghĩ rằng nuôi tôm thành công phải phụ thuộc vào kháng sinh và hóa chất. Mục tiêu của tôi là xây dựng thương hiệu ‘Huyền rơm’ trong ngành thủy sản,” chị Huyền chia sẻ.

Phương pháp nuôi này không phải là điều mới mẻ, nó đã được ông cha ta áp dụng từ rất lâu, nhưng đã trải qua nhiều cải tiến đáng kể nhờ vào công nghệ sinh học và những hiểu biết mới trong lĩnh vực khoa học, giúp người nuôi tối ưu hóa chi phí.

Mặc dù quy trình nuôi này chỉ mới ở giai đoạn khởi đầu và còn nhiều tranh cãi, nhưng đây vẫn là một hướng đi tiềm năng mà người nuôi tôm có thể lựa chọn và thử nghiệm, nhờ vào tính bền vững và chi phí sản xuất thấp. Bên cạnh đó, để khẳng định tính ưu việt và hiệu quả của quy trình này, cần có thêm nhiều minh chứng thành công từ thực tiễn.

Phạm Huệ