Ngành nuôi tôm tại Việt Nam sở hữu tiềm năng kinh tế cao nhưng đồng thời cũng là một lĩnh vực đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc về kiến thức kỹ thuật và sự cẩn trọng trong từng khâu vận hành. Đối với người mới bắt đầu, việc trang bị một quy trình thực chiến, bài bản là yếu tố then chốt quyết định sự thành bại của vụ nuôi.

Nuôi tôm cần chuẩn bị nhiều yếu tố kỹ thuật. Ảnh: Báo Quảng Bình

Giai đoạn chuẩn bị nền tảng – yếu tố quyết định thành bại

Bước đầu tiên và quan trọng nhất là công tác chuẩn bị ao nuôi. Vị trí ao phải gần nguồn nước sạch, không bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm công nghiệp hay nông nghiệp. Thiết kế ao lý tưởng có diện tích từ 2.000 đến 5.000 m², độ sâu 1.2–1.5 m và được trang bị hệ thống quạt nước đầy đủ để cung cấp oxy.

Nếu có điều kiện, việc lót bạt đáy ao sẽ giúp quản lý chất lượng nước và vệ sinh dễ dàng hơn rất nhiều. Quy trình cải tạo ao bao gồm các bước: tháo cạn nước, vét bùn, phơi đáy từ 3 đến 5 ngày và rải vôi nông nghiệp để diệt khuẩn, điều chỉnh pH đất.

Tiếp theo, nguồn nước lấy vào ao phải được lọc kỹ và xử lý diệt khuẩn bằng Chlorine hoặc thuốc tím, sau đó sục khí mạnh để loại bỏ dư lượng hóa chất. Trước khi thả giống, các thông số quan trọng của nước như nhiệt độ, pH, độ kiềm và oxy hòa tan phải được kiểm tra và điều chỉnh về ngưỡng phù hợp.

Chuẩn bị ao nuôi là bước đầu tiên để bắt đầu quy trình nuôi tôm. Ảnh: Trúc Anh BiOTech

Lựa chọn con giống và kỹ thuật thả nuôi ban đầu

Chất lượng con giống là yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ sống của tôm. Người nuôi phải lựa chọn các trại giống uy tín, có chứng nhận không mang mầm bệnh (SPF).

Tôm giống khỏe mạnh thường có kích cỡ đồng đều, bơi lội nhanh nhẹn và không dị tật. Mật độ thả cần được tính toán hợp lý, đối với tôm thẻ nuôi công nghiệp là 80–120 con/m² và tôm sú là 20–30 con/m². Thời điểm thả giống tốt nhất là vào sáng sớm hoặc chiều mát. Một kỹ thuật quan trọng là phải cân bằng nhiệt độ và độ mặn bằng cách ngâm túi giống trong ao khoảng 15–20 phút trước khi mở miệng túi cho tôm bơi ra từ từ, tránh gây sốc cho tôm.

Trong tuần đầu tiên, việc chăm sóc cần đặc biệt chú trọng với tần suất cho ăn cao (4–6 lần/ngày) và theo dõi sát sao sức khỏe của tôm.

Quản lý vận hành ao nuôi – quy trình thường nhật

Quản lý thức ăn và chất lượng nước là hai hoạt động cốt lõi trong suốt quá trình nuôi. Người nuôi cần sử dụng thức ăn công nghiệp chất lượng cao, với lượng cho ăn hàng ngày bằng khoảng 3–5% trọng lượng tôm và được chia làm nhiều cữ. Việc sử dụng sàng ăn (nhá) là bắt buộc để kiểm tra lượng thức ăn tiêu thụ, từ đó điều chỉnh cho phù hợp và tránh gây lãng phí, ô nhiễm nước.

Về quản lý môi trường, cần thực hiện thay nước định kỳ khoảng 10–20% mỗi 7–10 ngày và bổ sung vi sinh thường xuyên để phân hủy chất thải hữu cơ. Hệ thống quạt nước phải được vận hành liên tục, đặc biệt là vào ban đêm khi hàm lượng oxy trong ao xuống thấp nhất, nhằm đảm bảo môi trường sống tối ưu cho tôm phát triển.

Phòng ngừa dịch bệnh – chiến lược bảo vệ cốt lõi

Nguyên tắc vàng trong quản lý sức khỏe tôm là “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Các biện pháp phòng bệnh bao gồm việc bổ sung vitamin C và khoáng chất vào thức ăn để tăng sức đề kháng, đồng thời duy trì môi trường ao nuôi ổn định, tránh gây stress cho tôm.

Người nuôi cần trang bị kiến thức để nhận biết dấu hiệu của các bệnh thường gặp như đốm trắng, đỏ thân hay đen mang. Việc kiểm tra tôm định kỳ bằng nhá 2–3 lần/tuần giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Khi phát hiện tôm có dấu hiệu bệnh, cần nhanh chóng liên hệ với kỹ thuật viên hoặc các trạm thủy sản địa phương để được tư vấn xử lý kịp thời, tránh tự ý sử dụng thuốc không theo hướng dẫn.

Phòng ngừa bệnh cũng là bước vô cùng quan trọng khi nuôi tôm. Ảnh: Khoa Thuỷ sản – VNUA

Thu hoạch và những lưu ý tài chính cho người mới

Thời gian nuôi đối với tôm thẻ thường kéo dài từ 80 đến 100 ngày, và tôm sú là 120 đến 150 ngày. Việc thu hoạch nên diễn ra vào sáng sớm để đảm bảo chất lượng tôm tốt nhất. Tôm sau khi thu hoạch phải được rửa sạch và bảo quản ngay trong thùng đá với tỷ lệ đá và tôm là 1:1.

Đối với người mới bắt đầu, việc khởi nghiệp với diện tích nhỏ (1.000–2.000 m²) sẽ giúp giảm thiểu rủi ro. Điều quan trọng là phải ghi chép nhật ký nuôi một cách chi tiết về lượng thức ăn, các chỉ số môi trường, chi phí và tình trạng tôm. Dữ liệu này sẽ là cơ sở quý báu để phân tích, rút kinh nghiệm và cải thiện hiệu quả cho các vụ nuôi tiếp theo. Đồng thời, việc chủ động học hỏi từ các mô hình thành công và tham gia các hội nhóm nông dân là con đường ngắn nhất để tích lũy kinh nghiệm thực chiến.

Người dân thu hoạch tôm. Ảnh: BCC Aqua

Mỗi mùa vụ đều là bài học kinh nghiệm

Quy trình được trình bày trên đây không chỉ là lý thuyết mà là một bộ khung thực chiến, chắt lọc từ kinh nghiệm của nhiều người đi trước. Tuy nhiên, sự thành công trong ngành nuôi tôm không chỉ đến từ việc tuân thủ các bước một cách máy móc, mà nằm ở sự kỷ luật, khả năng quan sát tinh tế và sự nhạy bén trong việc xử lý các tình huống phát sinh hàng ngày. Hãy xem mỗi vụ nuôi không chỉ là một cơ hội kinh tế, mà còn là một khóa học thực tiễn vô giá. Sự kiên trì, ham học hỏi và thái độ nghiêm túc với từng chi tiết nhỏ sẽ là nền tảng vững chắc nhất để biến những thách thức ban đầu thành vụ mùa bội thu.

Dũng

Nguồn: Tepbac