[Tạp chí Người Nuôi Tôm] – Đối với người nông dân nuôi tôm, bên cạnh việc hoạt động bắt mồi của tôm, màu nước nuôi thì hình thái và màu sắc của cơ quan gan tụy là một trong những yếu tố quan trọng nhất đem đến vụ mùa thành công cho người nuôi. Vì gan tụy có vai trò quan trọng nhất trong cơ thể tôm nên khi suy giảm chức năng gan tụy, hệ miễn dịch giảm từ đó nguy cơ sinh vật gây hại (nhiễm khuẩn, virus, ký sinh trùng, và nấm mốc) xâm nhập vào gan tụy là rất lớn, gây ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, làm tôm chậm lớn và hao hụt rất nhiều.

Chức năng của gan tụy đối với tôm

Chức năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng

Chức năng lưu trữ: dự trữ các hạt lipid, glycogen, dinh dưỡng và các khoáng chất

Giải độc và chống stress khi gặp điều kiện bất lợi

Tạo máu và hỗ trợ miễn dịch

Chức năng ảnh hưởng đến quá trình bài tiết của tôm, thời gian lột xác, sự sinh trưởng và thành thục sinh sản của tôm.

Tôm khỏe là tôm có gan tụy đầy và đều; có màu nâu vàng hoặc nâu đen đẹp mắt; khi bóp bể dịch gan màu nâu vàng sệt lại, không chảy và không chai cứng; thấy rõ dạ dày hình hạt gạo có màu đen, nâu đen rõ rệt.

Gan tụy tôm nhiễm bệnh thường có màu đỏ, vàng, nhạt đến trắng, đen. Gan bệnh là khi khối gan tụy teo lại có màu đen và bị chai cứng hoặc dai như cao su, ruột tôm rỗng dẫn đến chết rải rác; gan bị hoại tử cấp độ nhẹ có màu vàng, bị nhũn gan, gan hơi sưng đến hoại tử cấp tính thì gan có màu nhạt dần đến trắng, khối gan teo lại, ruột tôm rỗng không có thức ăn hoặc bị đứt đoạn, tôm thường bị mềm vỏ, tỷ lệ tôm chết khá cao thường xảy ra từ khi tôm 10 ngày tuổi.

Gan tụy tổn thương là do đâu?

• Cơ quan này có chức năng đào thải độc tố trong cơ thể, nên khi gan bị bệnh dẫn đến gan tụy mất khả năng đào thải thì những độc tố này sẽ ứ đọng lại, do đó gan tụy cũng là nơi dễ bị tàn phá bởi độc tố nhất. Bên cạnh đó chức năng gan cũng dễ bị tổn thương do nguyên nhân virus, vi khuẩn từ biến động của môi trường như pH, kiềm, DO, mật độ tảo, nhiệt độ,… Bệnh về gan tụy trên tôm khá nguy hiểm, có thể gây chết hàng loạt 100% ao nuôi nếu không có cách phòng chống và điều trị kịp thời.
• Do di truyền: Dòng vi khuẩn, virus gây bệnh lây từ bố mẹ cho tôm con.
• Thức ăn: Vi khuẩn gây bệnh từ thức ăn bị mốc, thức ăn ôi thiu.
• Quản lý lượng ăn: Do cho tôm ăn quá nhiều, gan tụy tiết enzyme tiêu hóa hoạt động quá mức nên bị tổn thương. Cho tôm ăn quá ít, tôm đói dẫn đến ăn xác tôm bệnh chết, ăn mùn bã hữu cơ.
• Độc tố môi trường: Ảnh hưởng của khí độc; tảo độc; độc tố từ thuốc và hóa chất trừ sâu, diệt cỏ, diệt giáp xác côn trùng, khí độc. Ngoài ra các yếu tố chất lượng nước bất lợi (pH, DO,…) về môi trường cũng khiến tôm stress và gây ảnh hưởng xấu đến gan tụy của tôm.

Các biện pháp bảo vệ gan tụy tôm khỏe

• Xử lý đáy, phơi ao, diệt khuẩn nước thật kĩ trước khi thả nuôi.
• Lựa chọn nguồn tôm bố mẹ, tôm giống sạch bệnh.( Kiểm tra bệnh bằng phương pháp PCR)
• Quản lý tốt chất lượng nước, mật độ tảo, thường xuyên kiểm tra các chỉ tiêu nước để có các biện pháp kịp thời giảm stress cho tôm.
• Cho tôm ăn vừa đủ, lựa chọn loại thức ăn phù hợp
• Áp dụng hệ thống nuôi tuần hoàn kín để tránh bị ô nhiễm từ môi trường.
• Các biện pháp từ vi sinh: Bổ sung vi sinh có lợi cho đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa giảm gánh nặng cho gan tụy; bổ sung vi sinh hỗ trợ xử lý nước và đáy để giảm khí độc tạo môi trường nuôi thuận lợi. Không chỉ vậy, khi kết hợp với các sản phẩm hỗ trợ tăng cường chức năng gan sẽ đem lại hiệu quả tối ưu nhất giúp vụ mùa ổn định và thành công. Ưu điểm của phương pháp này là hiệu quả cao, tiết kiệm, an toàn, thân thiện với môi trường.

Hiện nay, Công ty Thái Nam Việt đã tìm ra và mang đến cho người nuôi loại chế phẩm sinh học có khả năng bảo vệ và nuôi dưỡng gan với chất lượng tốt nhất. Được nhập khẩu 100% từ Ấn Độ, sản phẩm STIMULIV SLP. là một loại thảo dược đậm đặc, có thể thay thế hoàn toàn kháng sinh trong suốt vụ nuôi, có khả năng bảo vệ và tăng cường chức năng gan, hỗ trợ phục hồi mạnh mẽ tế bào gan bị tổn thương, kích thích bắt mồi, tăng cường miễn dịch của tôm. Chỉ với liều dùng tối thiểu 1gram/kg thức ăn đã có thể bảo vệ hệ thống gan tụy khỏi các tác nhân gây hại.