[Người Nuôi Tôm] – Năm 2021, những lo ngại về bất ổn trong chính sách thương mại tại Mỹ và những tác động có thể có của Brexit đối với nền thương mại châu Âu được dự báo sẽ tác động và kéo giá tôm hùm sụt giảm.

 

Đe dọa thiếu hụt nguồn cung

Các nhà chức trách ở bang Massachusetts, New England đã đề xuất lệnh cấm hoàn toàn việc đánh bắt tôm hùm ở tất cả các vùng biển của bang từ tháng 2 – 5/2021 để bảo vệ quần thể Cá voi Bắc Đại Tây Dương đang bị đe dọa, khi chúng liên tục bị chết vì các nguyên nhân liên quan đến các vụ vướng dây, lưới đánh bắt tôm hùm. Xung đột giữa những người nuôi tôm hùm và các nhóm bảo vệ môi trường ngày một căng thẳng.

Điều kiện thời tiết xấu khiến mùa tôm hùm ở Nova Scotia bị chia cắt. Trong khi, theo kế hoạch các khu vực phía bắc có thể mở cửa đánh bắt vào ngày 30/11/2020, gió ở phía nam rất mạnh nên không được coi là an toàn để bắt đầu mùa vụ tại thời điểm đó.

 

Thương mại quốc tế giảm sâu

Chín tháng đầu năm 2020, thương mại toàn cầu với mặt hàng tôm hùm giảm khoảng 15 – 20%. Nhập khẩu vào Hoa Kỳ giảm 11,9%, xuống 36.298 tấn. Trong khi đó, nhập khẩu của Trung Quốc duy trì ở mức ổn định 33.828 tấn. Nhập khẩu Liên minh châu Âu giảm 15,5% xuống còn 21.429 tấn. Xuất khẩu tôm hùm của Hoa Kỳ giảm tới 26,9% xuống còn 18.256 tấn. Tại Canada, xuất khẩu 64.236 tấn trong 9 tháng đầu năm 2020, giảm 14,6%. Nguyên nhân chính được cho là do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đến các quốc gia được coi là kênh phân phối chính cho mặt hàng này.

Vào cuối tháng 11 năm 2020, Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland rời khỏi Liên minh châu Âu, đồng thời cũng thoát khỏi tất cả các thỏa thuận thương mại của Liên minh châu Âu với các nước khác và do đó phải thiết lập các hiệp định thương mại song phương mới với một số quốc gia như Canada. Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland là thị trường thủy sản lớn thứ năm của Canada, với giá trị xuất khẩu khoảng 131 triệu USD mỗi năm, chủ yếu bao gồm cá hồi, tôm hùm, sò điệp và tôm. Nếu không có thỏa thuận thương mại chuyển tiếp này, hàng hóa xuất khẩu của Canada sẽ phải chịu mức thuế quan trung bình khoảng 10%.

Vào tháng 10 năm 2020, xuất khẩu thủy sản của Australia đã gặp nhiều khó khăn vì chính sách kiểm tra nghiêm ngặt hơn của chính quyền Trung Quốc. Một số lô hàng tôm hùm đá tươi sống của Australia đã bị dừng lại tại các sân bay Trung Quốc để kiểm tra và kiểm dịch như một biện pháp nhằm chống lại đại dịch COVID-19 của chính quyền Trung Quốc. Theo hải quan Trung Quốc, quốc gia này đã nhập khẩu 5.080 tấn tôm hùm đá tươi sống từ Australia trong 9 tháng đầu năm 2020, giảm 25% về lượng và 33% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019. Khối lượng giao dịch tăng trở lại trong tháng 8 và tháng 9 năm 2020, nhưng giá lại giảm.

Do xuất khẩu tôm hùm sang Trung Quốc giảm, một số lượng tôm hùm đá ở Australia được chuyển hướng sang tiêu thụ tại thị trường nội địa với giá thấp hơn. May mắn là, số lượng này khá thấp so với tổng khối lượng của ngành công nghiệp tôm hùm đá Australia. Cho đến nay, chỉ có khoảng 35 tấn được đưa vào thị trường nội địa, trong khi ngư trường khai thác khoảng 6.500 tấn tôm hùm/năm.

 

Giá cả: Khó dự đoán

Do xuất khẩu sang Trung Quốc giảm, giá tôm hùm đá của Australia đã giảm đáng kể. Giá giảm xuống mức thấp nhất mọi thời đại vào cuối năm 2020 và điều này cũng ảnh hưởng đến giá ở thị trường trong nước. Giá xuất khẩu tôm hùm đá tươi sống từ Australia giảm xuống còn 52 – 74 USD/kg, trong khi giá trên thị trường nội địa dao động từ 22 – 38 USD/kg.

Trái lại, giá tôm hùm Canada vẫn tăng mạnh vào đầu vụ. Thời tiết xấu ở khu vực phía Nam của Nova Scotia khiến nguồn cung hạn chế, điều này đã góp phần giữ giá ở mức cao. Tuy nhiên, khi ngành đánh bắt tôm hùm mở cửa, nguồn cung sẽ tăng lên và giá dự kiến ​​sẽ giảm xuống. Có một điều chắc chắn là: Rất khó đoán biết nhu cầu và doanh số bán hàng ở châu Á. Nếu “làn sóng thứ hai” của đại dịch COVID-19 vẫn còn mạnh, hàng nhập khẩu của Trung Quốc có thể bị hạn chế.

 

Triển vọng khả quan là một điều khó khẳng định

Ngành công nghiệp tôm hùm đang mong muốn trở lại bình thường. Khi đại dịch Covid-19 được kiểm soát, người ta hy vọng rằng sự bình thường hóa sẽ trở lại, nhưng không ai có thể dám chắc được điều này.

Sự phong tỏa do đại dịch đã khiến mô hình thương mại thay đổi (đặc biệt là ở thị trường Trung Quốc). Ngoài ra, tác động của xung đột thương mại Mỹ – Trung và một số hiệp định thương mại mới quan trọng sẽ để lại dấu ấn đối với thương mại tôm hùm trong thời gian tới.

Giá tôm hùm Homarus đang ở mức cao, nhưng có thể sẽ giảm. Doanh thu thông qua lĩnh vực nhà hàng có thể không phục hồi nhanh chóng trong thời gian tới, vì lĩnh vực này đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch và thậm chí nhiều nhà hàng có nguy cơ phải đóng cửa. Giá tôm hùm đá đã xuống mức thấp và sẽ ở mức thấp cho đến khi thương mại trở lại bình thường với mối quan hệ Trung Quốc được nối lại.

Do đó, triển vọng khả quan là một trong những điều rất khó khẳng định.

Vũ Hải (Theo FAO)