[Người Nuôi Tôm] – Hiện tại, giá của protein côn trùng dao động trong khoảng 3.500 – 5.000 Euro/ tấn, khá cao so với bột cá dao động từ 1.200 – 2.000 USD/ tấn. Tuy nhiên, có thể thấy tính bền vững mà protein từ côn trùng mang lại cho các sản phẩm thủy sản – chẳng hạn như giảm sự phụ thuộc vào biển – cùng với việc tiếp thị quảng bá sản phẩm có thể biện minh cho sự chênh lệch về giá cả.

Ảnh: Cheryl Hoffman.

Nguồn protein chất lượng cần thiết cho sự phát triển khỏe mạnh của các động vật thủy sản. Hiện nay, các nhà sản xuất cá chủ yếu dựa vào bột cá và bột đậu nành để đáp ứng các yêu cầu về thức ăn. Đậu nành đã giúp giảm bớt áp lực lên trữ lượng cá làm thức ăn cho động vật. Nhưng việc sản xuất đậu nành đòi hỏi diện tích đất lớn và hầu hết được trồng tập trung tại Mỹ, Brazil, Argentina, Trung Quốc và Ấn Độ. Các quốc gia còn lại, bao gồm các nước có ngành nuôi trồng thủy sản phát triển mạnh như Việt Nam, Indonesia, Bangladesh và Nauy, nguồn nguyên liệu này gần như phụ thuộc vào nhập khẩu.

Hàm lượng protein, axit amin

Tiềm năng to lớn của côn trùng, như một nguồn protein thay thế trở nên rõ ràng khi so sánh hàm lượng protein của chúng với nguồn protein thực vật, như đậu nành hoặc các sản phẩm phụ của động vật như thịt và bột xương. Thật vậy, côn trùng đã được chứng nhận là “thức ăn đậm đặc protein” với hàm lượng protein dao động từ 30% ở sâu gỗ đến 82% ở một số loài ong bắp cày. Giá trị tiêu hóa của chúng tăng từ 33% đến 96% ở một số loài sâu bướm và ấu trùng bướm.

Tương tự, thành phần axit amin trong bữa ăn của côn trùng phần lớn khác nhau giữa các loài. Giá trị axit amin cao đối với phenylalanin và tyrosine đã được tìm thấy ở một số loài, và một số loài côn trùng rất giàu tryptophan, lysine và threonine. Tuy nhiên, dữ liệu phân tích cho thấy rằng đối với côn trùng, tổng số axit amin lưu huỳnh là giới hạn đầu tiên, và khi các bữa ăn côn trùng được kết hợp vào khẩu phần ăn nuôi trồng thủy sản như là nguồn protein chính, tổng số axit amin lưu huỳnh được chứng minh là axit amin giới hạn đầu tiên.

Hàm lượng lipid, carbohydrate

Ngoài protein, thành phần chính khác trong thành phần dinh dưỡng của côn trùng là chất béo. Phần lớn các phân tích axit béo côn trùng chỉ ra rằng hầu hết các cấu hình ở cấp độ côn trùng là khá giống nhau. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn uống là một yếu tố góp phần đáng kể vào quá trình đa axit béo ở côn trùng.

Hàm lượng lipid của côn trùng – có thể đạt 50% trên cơ sở chất khô – thường không bão hòa, giống như dầu hoặc dầu hướng dương. Triglyceride là nguồn dự trữ năng lượng trao đổi chất lớn nhất ở côn trùng. Ngoài ra và tương tự như tôm, côn trùng không thể tổng hợp cholesterol de novo.

Điều quan trọng cần lưu ý là sự mất cân bằng của sterol, đặc biệt là cholesterol, có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng, tần suất lột xác và tỷ lệ sống ở tôm nuôi. Dựa trên trọng lượng tươi, hàm lượng cholesterol được báo cáo của côn trùng dao động từ 105 mg / 100 g đối với dế nhà đến 56 mg / 100 g đối với bọ hung.

Thành phần acid amin trong côn trùng và các phụ phẩm từ động vật

Côn trùng cũng có xu hướng có nồng độ carbohydrate cấu trúc thấp: 3 đến 4% ở giai đoạn chưa trưởng thành và 15% ở người lớn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ấu trùng được nuôi trên thức ăn có tỷ lệ protein: carbohydrate thấp sẽ tăng khối lượng ít hơn, tăng trưởng chậm hơn và chứa lượng dự trữ protein dự trữ ít hơn đáng kể so với những cá thể được cho ăn chế độ ăn cân bằng hoặc giàu protein.

Côn trùng trong thức ăn thủy sản

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng preupae của ruồi lính đen dường như là một thành phần thích hợp để thay thế một phần bột cá và dầu cá trong khẩu phần ăn của cá hồi vân. Ngoài ra, hàm lượng ruồi dường như không làm thay đổi hương vị của cá hồi.

Trong một thử nghiệm cho ăn kéo dài 12 tuần gần đây với cá hồi vân và sử dụng “bột siêu sâu”, một thành phần được sản xuất bằng cách nghiền nhỏ ấu trùng của loài bọ cánh cứng nhiệt đới, Zophobas morio , đã đạt được hiệu suất tốt với mức bột trùn lên đến khoảng 15%. Dữ liệu từ một nghiên cứu với cá da trơn châu Phi được cho ăn bột châu chấu cho thấy bột côn trùng có thể thay thế bột cá tới 25% mà không có bất kỳ ảnh hưởng xấu nào đến sự tăng trưởng và sử dụng chất dinh dưỡng.

Vào đầu những năm 1970, các nghiên cứu chỉ ra rằng khi tôm được cung cấp động vật chân đốt, ấu trùng côn trùng được lựa chọn thay vì nhộng côn trùng, do đó, chúng được ưu tiên hơn so với con trưởng thành. Các kết quả được công bố từ các thử nghiệm cho ăn với các loài tôm được thực hiện để đánh giá giá trị dinh dưỡng của côn trùng hoặc các bữa ăn từ côn trùng để thay thế bột cá còn hạn chế.

Các peptide côn trùng được tạo ra bằng cách thủy phân ấu trùng ruồi nhà và cho tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương, Litopenaeus vannamei ăn, làm tăng trọng lượng cơ thể đầy đủ, giảm tỷ lệ chuyển hóa thức ăn và tỷ lệ sống cao. Trong một nghiên cứu gần đây hơn được thực hiện để đánh giá sự thay thế một phần và toàn bộ thức ăn công thức bằng côn trùng sống (loài Tricho-corixa), trong quá trình nuôi thâm canh L. vannamei , tôm chỉ ăn côn trùng có tốc độ tăng trưởng kém, nhưng không phát hiện thấy ảnh hưởng nào đến màu sắc, mùi và vị của cơ tôm.

Tiềm năng trong tương lai

Trong bức trang thủy sản toàn cầu, các trang trại cá cung cấp khoảng 50% nguồn cung thủy sản ăn được trên thế giới và dự kiến chiếm khoảng 60% trong vòng một thập kỷ tới. Chính vì thế, sức khỏe và sự tăng trưởng của nhiều loại cá nuôi phụ thuộc vào sự sẵn có của bột cá và dầu cá. Nhưng hiện nay, chúng ta đều đang nhìn thấy được sự biến động về giá cả cũng như tính bền vững của chúng. Ngành nuôi trồng thủy sản luôn tìm kiếm các thành phần thức ăn bền vững và ruồi lính đen nổi lên như một ứng của viên sáng giá hàng đầu.

Rabobank đã có bài phân tích về thị trường tiềm năng của protein từ côn trùng đối với ngành thức ăn thủy sản. Theo đó, dự tính có 500.000 tấn protein côn trùng sẽ được sản xuất vào năm 2030, trong đó thức ăn thủy sản sẽ sử dụng 200.000 tấn, thức ăn cho thú cảnh 150.000 tấn, thức ăn gia cầm 120.000 tấn và 30.000 tấn thức ăn cho heo con. Con số 200.000 tấn nghe có vẻ nhiều, nhưng thực ra nó chỉ chiếm chưa đến 1% thị trường thức ăn thủy sản toàn cầu ngày nay.

Trong giai đoạn mở rộng quy mô hiện tại, họ cho rằng sự tăng trưởng về nhu cầu từ lĩnh vực thức ăn thủy sản sẽ dựa trên chất lượng dinh dưỡng và tính bền vững của thức ăn có nguồn gốc từ côn trùng. Ở giai đoạn tiếp theo, sự tăng trưởng sẽ dựa trên sự cải thiện về độ ngon cũng như tác động dinh dưỡng của chúng. Còn trong giai đoạn thứ ba, các nhà phân tích nêu rõ “ Protein có nguồn gốc từ côn trùng sẽ được sử dụng kết hợp cùng với bột cá, bột đậu nành nhưng với tỷ lệ đưa vào tương đối nhỏ, đủ để đạt được những đặc tính chức năng của chúng. Điều này sẽ tạo ra các sản phẩm mới tốt hơn và ít phụ thuộc vào các nguồn nguyên liệu từ môi trường”.

Tầm nhìn đến năm 2030, các nhà phân tích cũng tin rằng, sản lượng protein từ côn trùng sẽ đạt mức 1 triệu tấn mỗi năm và sẽ là một trong những loại nguyên liệu có khả năng sinh lời cao.

Vũ Hải