[Người Nuôi Tôm] – Mặc dù còn 3 tháng nữa mùa tôm nước lợ năm 2025 mới kết thúc, nhưng với những gì đã và đang diễn ra thực tế tại vùng tôm trọng điểm ĐBSCL cho thấy, để đạt chỉ tiêu sản lượng tôm nuôi theo kế hoạch sẽ là bài toán không hề đơn giản đối với một số tỉnh nuôi tôm trọng điểm khu vực ĐBSCL.

Vụ nuôi tôm nước lợ năm 2025 vẫn là một vụ nuôi khó

 

Sự trở lại của tôm sú

Theo đánh giá của hộ nuôi và các đại lý cung ứng vật tư đầu vào, vụ nuôi tôm nước lợ năm 2025 vẫn là một vụ nuôi khó, với điểm nhấn là tình hình dịch bệnh liên quan đến đường ruột tôm nuôi, như: phân trắng, EHP… Theo báo cáo của Cục Thủy sản và Kiểm ngư, diễn biến dịch bệnh trong 8 tháng đầu năm là phức tạp và có xu hướng lan rộng. Trong đó, bệnh đốm trắng là loại phổ biến nhất, kế đến là bệnh hoại tử gan tụy cấp, bệnh hoại tử cơ quan tạo máu và mô tạo máu… Một số bệnh khác cũng được ghi nhận như: đường ruột, EHP, phân trắng… Ngoài ra, các yếu tố môi trường và các bệnh không rõ nguyên nhân tiếp tục là nguy cơ tiềm ẩn cho nghề nuôi. Liên quan đến bệnh EHP, anh Nguyễn Văn Công, một hộ nuôi tôm ở xã Kiên Lương, tỉnh An Giang cho biết: “Năm nay tôm vẫn chậm lớn do bị nhiễm EHP nhiều hộ buộc phải thu hoạch non”. Còn theo các đại lý tại những vùng duyên hải tỉnh Vĩnh Long, năm nay tôm bị EHP, bệnh phân trắng “đánh” cho te tua, nên số hộ có lợi nhuận cao là không nhiều. Ngược lại, số hộ nuôi tôm sú thế hệ mới lại có tỷ lệ thành công cao bất ngờ.

Sau đợt nuôi thử nghiệm dòng tôm sú thế hệ mới, ông Võ Văn Phục, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy sản sạch Việt Nam (Vinacleanfood), nhận xét: “Dòng tôm sú mới CP (Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P.Việt Nam) dù nuôi với mật độ 30 con/m² bằng ao đất nhưng tỷ lệ sống rất cao và tôm lớn rất nhanh. Qua theo dõi tôi thấy trong suốt cả vụ, gần như tôm không bị nhiễm bệnh gì hết”. Còn theo giới nuôi tôm lâu năm, những dòng tôm sú thế hệ mới này gần như miễn nhiễm với EHP. Anh Phạm Văn Hậu, ở Phường Vĩnh Châu, TP. Cần Thơ, khẳng định: “Tôi nuôi tôm sú dòng Hawaii + Linh chi thế hệ mới của Công ty Cổ phần Thủy sản Châu Phi về cỡ 20 – 25 con/kg là bình thường và hầu như không thấy sự xuất hiện của EHP”.

Không chỉ nuôi được ở mật độ cao, lớn nhanh và có tỷ lệ sống cao, những dòng tôm sú thế hệ mới này còn có thể nuôi về kích cỡ lớn. Mới đây, Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P.Việt Nam vừa chính thức xác nhận kỷ lục tôm sú giống CP-Super Monodon do Công ty cung ứng được anh Huỳnh Khánh Lượng, ở xã Trần Đề, TP. Cần Thơ nuôi đạt kích cỡ 12 con/kg trong thời gian 144 ngày. Anh Lượng chia sẻ: “Dù được nuôi trong ao vốn bị nhiễm EHP, phân trắng và bệnh về đường ruột liên tục nhiều vụ trước, nhưng trong suốt chu kỳ nuôi, giống tôm sú Monodon này gần như miễn nhiễm với những bệnh trên. Không những vậy, tôm còn đạt tỷ lệ sống cao, tốc độ tăng trưởng nhanh hơn so với những dòng tôm sú trước đây”.

 

Bài toán từ sản lượng

Kết thúc quý III, báo cáo từ ngành nông nghiệp tỉnh Cà Mau (mới) cho biết, toàn tỉnh đã thả nuôi gần 418.000 ha; trong đó, nuôi tôm quảng canh (tôm – rừng, tôm – lúa, tôm – cua – cá…) chiếm diện tích lớn nhất, với gần 386.000 ha, đạt 99,6% kế hoạch. Kế đến là mô hình quảng canh cải tiến với 197.000 ha, đạt 99,49% kế hoạch và 32.399 ha nuôi thâm canh và siêu thâm canh, đạt 81% kế hoạch. Sản lượng tôm thu hoạch sau 9 tháng ước trên 379.000 tấn; trong đó, sản lượng tôm sú 188.240 tấn và tôm thẻ là 191.194 tấn. Như vậy, để đạt sản lượng 565.000 tấn tôm nuôi theo kế hoạch năm 2025, từ nay đến cuối năm, bình quân mỗi tháng, Cà Mau sẽ phải thu hoạch đạt sản lượng từ 55.000 tấn trở lên.

Đây là bài toán không hề đơn giản cho ngành thủy sản Cà Mau khi diện tích còn tôm trên đồng là không nhiều, trong khi diện tích kỳ vọng cho sản lượng cao là mô hình nuôi thâm canh và siêu thâm canh đến hết quý III chỉ mới đạt 81% kế hoạch. Đặc biệt, diện tích nuôi siêu thâm canh chỉ mới đạt 79,4% kế hoạch và cũng chỉ mới bằng 71% so với cùng kỳ. Chính sự sụt giảm diện tích thả nuôi của mô hình này đã kéo theo sản lượng tôm thu hoạch sau 9 tháng chư đạt như kỳ vọng. Trong khi đó, các yếu tố về môi trường, thời tiết, dịch bệnh… từ nay đến cuối năm hầu hết đều có xu hướng bất lợi cho nghề nuôi. Theo thông tin người viết ghi nhận được từ một số vùng nuôi trong tỉnh Cà Mau nói riêng và khu vực ĐBSCL nói chung, từ nửa cuối tháng 9 đến nay, bên cạnh yếu tố thời tiết mưa bão thất thường gây biến động môi trường ao nuôi thì bệnh đốm trắng cũng đang có xu hướng phát triển mạnh trở lại.

Không riêng gì Cà Mau, bài toán sản lượng tôm nước lợ năm 2025 của TP. Cần Thơ cũng không dễ dàng chút nào nếu không có sự bứt phá trong 3 tháng còn lại của năm. Sở dĩ nói không dễ là bởi, theo kế hoạch, năm 2025, toàn thành phố sẽ thả nuôi 51.000 ha tôm nước lợ và sản lượng tôm thu hoạch dự kiến là 223.000 tấn. Tuy nhiên, sau 9 tháng đầu năm, toàn thành phố thả nuôi ước gần 49.000 ha và sản lượng tôm thu hoạch ước đạt 167.600 tấn. Như vậy, nếu so với chỉ tiêu kế hoạch, thành phố còn phải thả nuôi trên 2.000 ha và sản lượng tôm trong 3 tháng còn lại phải đạt 55.400 tấn. Hay nói một cách cụ thể là từ nay đến cuối năm, mỗi tháng, Cần Thơ phải có sản lượng tôm thu hoạch bình quân gần 20.000 tấn mới đạt chỉ tiêu kế hoạch đề ra.

 

Kỳ vọng về đích thành công

TP. Cần Thơ và tỉnh Cà Mau là 2 địa bàn tôm trọng điểm khi chiếm trên 60% sản lượng tôm cả nước theo kế hoạch. Do đó, mỗi sự sụt giảm sản lượng từ 2 địa bàn này đều có sự tác động rất lớn đến việc hoàn thành kế hoạch chung của toàn ngành. Tuy có đôi chút lo lắng về chỉ tiêu sản lượng tôm nuôi theo kế hoạch, nhưng nếu so với cùng kỳ năm 2024, bức tranh sản lượng tôm nuôi trong 9 tháng đầu năm của Cà Mau và TP. Cần Thơ nói riêng và khu vực ĐBSCL nói chung vẫn có sự tăng trưởng nhất định. Còn theo báo cáo của Cục Thủy sản và Kiểm ngư, 8 tháng đầu năm, tổng sản lượng tôm đã thu hoạch ước đạt 801.200 tấn, tăng 6,2% so với cùng kỳ; trong đó, sản lượng tôm sú 184.100 tấn, bằng 66,7% kế hoạch và tăng 3,5%, tôm thẻ 617.100 tấn, bằng 65,6% kế hoạch và tăng 7% so với cùng kỳ. Kim ngạch xuất khẩu tôm ước đạt 2,9 tỷ USD, tăng 18,2% so với cùng kỳ. Các thị trường chính như: EU, CPTPP, Trung Quốc… đều có sự tăng trưởng mạnh, riêng thị trường Hoa Kỳ có dấu hiệu chững lại từ tháng 7 do tác động từ thuế quan.

Một bức tranh sáng khác cũng sẽ có tác động không nhỏ đến khả năng bứt tốc diện tích, sản lượng tôm từ nay đến cuối năm chính là giá tôm. Có thể thấy, trong khi hầu hết các yếu tố có liên quan đều theo xu hướng bất lợi cho người nuôi thì giá tôm lại đi ngược lại với xu hướng này, khi duy trì ở mức cao trong suốt từ đầu năm đến nay. Ngay cả khi mức thuế chống bán phá giá, thuế đối ứng bị phía Hoa Kỳ áp lên con tôm Việt Nam rất cao thì giá tôm trong nước vẫn không giảm. Và cho đến những ngày đầu tháng 10 này cũng chỉ mới có một vài dự báo rằng, sau ngày 15/10 giá tôm thẻ cỡ 30 con/kg về lớn mới có khả năng sẽ giảm. Đây chính là “chiếc phao” quan trọng giúp người nuôi có thêm động lực chăm sóc những diện tích còn tôm cũng như tiến hành thả nuôi mới, còn ngành chức năng cũng có cơ sở để đưa ra những khuyến cáo cần thiết, giúp người nuôi đạt thành công cao hơn.

Một mùa tôm khó đang dần trôi qua trong sự kỳ vọng của cả người nuôi lẫn cơ quan quản lý về một cuộc bứt tốc trong 3 tháng cuối để tất cả các chỉ tiêu cơ bản đều được hoàn thành, để tỷ lệ người nuôi thành công đạt cao như mong đợi.

Hoàng Nhã