[Người nuôi tôm] – Thuốc kháng sinh là công cụ quan trọng để kiểm soát và điều trị bệnh do vi khuẩn gây ra. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh không đúng cách không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của động vật mà còn tạo ra nguy cơ kháng thuốc, đe dọa đến hiệu quả điều trị trong tương lai. Đặc biệt trong sản xuất tôm, bệnh tật từ vi khuẩn, đặc biệt là các loài Vibrio, thường xuyên xảy ra và gây thiệt hại nghiêm trọng.

Hạn chế lạm dụng kháng sinh trong nuôi tôm

Thuốc kháng sinh là các hóa chất được sử dụng để can thiệp vào quá trình trao đổi chất của vi khuẩn và nấm, thay đổi khả năng sinh tồn của chúng. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc kháng sinh không hợp lý, không chỉ trong nuôi trồng thủy sản mà còn trong điều trị y tế, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là sự xuất hiện của các vi khuẩn kháng thuốc.Điều này yêu cầu sự phân lập chính xác vi khuẩn gây bệnh và lựa chọn đúng loại kháng sinh cùng liều lượng phù hợp. Việc sử dụng kháng sinh sai cách sẽ làm tăng áp lực chọn lọc lên quần thể vi khuẩn, đẩy chúng đến tình trạng kháng thuốc, điều này càng trở nên phức tạp hơn trong môi trường nuôi trồng thủy sản.

Trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là trong sản xuất tôm, bệnh tật luôn là một thách thức lớn đối với sự phát triển bền vững của ngành. Vi khuẩn Vibrio, đặc biệt là các loài như Vibrio cholerae, V. parahaemolyticus và V. vulnificus, luôn hiện diện trong môi trường nước biển và nước ngọt. Mặc dù nhiều chủng vi khuẩn Vibrio không gây bệnh, nhưng một số chủng lại có thể gây bệnh cho tôm và các loài thủy sản khác. Tùy thuộc vào đặc điểm của từng chủng, chúng có thể gây ra các bệnh cấp tính hoặc bệnh mãn tính, thậm chí có thể khiến tôm chết hàng loạt nếu không được kiểm soát kịp thời.

Một trong những vấn đề quan trọng trong việc điều trị bệnh do vi khuẩn gây ra là việc sử dụng thuốc kháng sinh một cách thiếu cẩn thận và thiếu khoa học. Nhiều người nuôi trồng thủy sản, trong những tình huống khẩn cấp, thường sử dụng thuốc kháng sinh có sẵn mà không phân lập vi khuẩn gây bệnh. Điều này dẫn đến việc sử dụng không chính xác loại thuốc kháng sinh, không đủ liều lượng hoặc không đúng thời gian, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và sinh sản. Khi vi khuẩn tiếp xúc với kháng sinh không phù hợp, chúng sẽ phát triển khả năng kháng thuốc, làm giảm hiệu quả của các liệu pháp điều trị trong tương lai.

Phân lập vi khuẩn gây bệnh nâng cao hiệu quả sử dụng kháng sinh. Ảnh: ST

Ngoài việc lạm dụng thuốc kháng sinh, một yếu tố quan trọng khác trong nuôi trồng thủy sản là sự xuất hiện của màng sinh học. Màng sinh học là các tập hợp vi khuẩn có mật độ cao, được bảo vệ khỏi tác động của môi trường bên ngoài, bao gồm cả kháng sinh và các chất khử trùng. Điều này làm cho việc điều trị các bệnh do vi khuẩn gây ra trở nên khó khăn hơn, vì màng sinh học giúp vi khuẩn tồn tại trong môi trường kháng sinh mà không bị tiêu diệt.

Trong bối cảnh này, việc sử dụng thuốc kháng sinh hợp lý và có trách nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh tật và duy trì sản xuất bền vững. Việc phân lập vi khuẩn gây bệnh và kiểm tra độ nhạy cảm của chúng với các loại thuốc kháng sinh là bước đầu tiên để xác định phương pháp điều trị thích hợp. Các phương pháp này giúp xác định loại kháng sinh tốt nhất để sử dụng và liều lượng cũng như thời gian điều trị phù hợp. Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất đối với người nuôi thủy sản là thời gian. Các bệnh do vi khuẩn có thể lây lan nhanh chóng, đe dọa đến tính mạng của tôm trong thời gian ngắn, buộc người nuôi phải hành động ngay lập tức.

Điều quan trọng là thuốc kháng sinh phải được sử dụng một cách có trách nhiệm, không chỉ để chữa trị mà còn để ngăn ngừa tình trạng kháng thuốc. Trong quá trình điều trị, cần phải lưu ý đến dư lượng thuốc kháng sinh trong sản phẩm cuối cùng, đặc biệt là trong các sản phẩm xuất khẩu. Nhiều quốc gia có quy định nghiêm ngặt về mức dư lượng kháng sinh trong thực phẩm, và điều này đòi hỏi người nuôi phải tuân thủ các quy trình kiểm tra dư lượng và thời gian cai thuốc đúng cách.

Cuối cùng, bền vững trong nuôi trồng thủy sản không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là vấn đề về sức khỏe cộng đồng và môi trường. Việc sử dụng thuốc kháng sinh một cách hiệu quả và có trách nhiệm là yếu tố thiết yếu để đạt được mục tiêu sản xuất thủy sản bền vững. Đây là một quy trình liên tục và cần sự phối hợp giữa các nhà nghiên cứu, người nuôi trồng thủy sản, và các cơ quan quản lý để giảm thiểu tác động của thuốc kháng sinh lên môi trường và sức khỏe con người, đồng thời duy trì năng suất và chất lượng sản phẩm thủy sản.

Việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc sử dụng thuốc kháng sinh một cách hợp lý và hiệu quả trong nuôi trồng thủy sản sẽ giúp ngành này phát triển bền vững và giảm thiểu những tác động tiêu cực do lạm dụng thuốc kháng sinh.

Phương Nhung (theo aquaculture magazine)