Phải khẳng định rằng, năm 2021 là năm “vượt khó” của con tôm. Ngoài ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch COVID-19, con tôm còn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do ảnh hưởng bởi thời tiết thất thường và cả thị trường tiêu thụ khi hàng loạt các nhà máy chế biến xuất khẩu phải đóng cửa hoặc tạm ngưng hoạt động.

Xử lý môi trường nước trong nuôi tôm siêu thâm canh ở huyện Đông Hải. Ảnh: K.T

“TRỤ ĐỠ” CỦA NỀN KINH TẾ

Năm 2021, nuôi trồng thủy sản (NTTS) tuy gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của hạn hán, xâm nhập mặn và dịch bệnh, nhưng nhờ vào sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bạc Liêu và kịp thời triển khai các phương án, giải pháp ứng phó, thích nghi nên lĩnh vực này tiếp dẫn đầu và giữ được tăng trưởng khá. Diện tích NTTS thực hiện trong năm là 142.910ha, đạt 102,24% kế hoạch, tăng 2,27% so với cùng kỳ và cho tổng sản lượng nuôi trồng 295.881 tấn (trong đó, con tôm chiếm hơn 200.910tấn, tăng 11,58%).

Trong điều kiện nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch nhưng vẫn giữ vững diện tích và tăng trưởng của con tôm, góp phần quan trọng cho tăng trưởng kinh tế chung của tỉnh (đạt 5,05%) là thành tích đáng ghi nhận. Trong đó, thủy sản được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn (chiếm 58%) là thành tích đáng ghi nhận trong cơ cấu sản phẩm ngành Nông nghiệp và chiếm 21% cơ cấu kinh tế của tỉnh. Đây được xác định là “trụ đỡ” quan trọng cho nền kinh tế và bổ sung nguồn lực quan trọng cho tăng trưởng trong hiện tại và tương lai khi Bạc Liêu đang tập trung xây dựng trở thành “thủ phủ” ngành tôm công nghiệp của cả nước.

Với ý nghĩa đó, năm qua Bạc Liêu đã đầu tư hoàn thành giai đoạn 1 Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu và chuẩn bị triển khai giai đoạn 2 với tổng vốn đầu tư trên 194.870 triệu đồng. Hiện có trên 30 công ty, doanh nghiệp đăng ký đầu tư với tổng nguồn vốn 2.650 tỷ; trong đó có nhiều viện, trường đã đăng ký liên kết chuyển giao ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào khu nông nghiệp này.

Cùng với đó, Bạc Liêu đã hoàn thành các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ nuôi tôm ở các xã Vĩnh Trạch Đông (TP. Bạc Liêu); Vĩnh Hậu, Vĩnh Mỹ A (huyện Hòa Bình); Long Điền (huyện Đông Hải)… Đối với vùng Nam Quốc lộ 1A đang thi công Dự án đầu tư cơ sở hạ tầng vùng lúa – tôm xã Vĩnh Lộc (huyện Hồng Dân), vùng sản xuất lúa – tôm ổn định TX. Giá Rai, hạ tầng tôm – lúa xã Phước Long (huyện Phước Long)…

Tất cả những dự án đầu tư này hứa hẹn sẽ tạo nên những động lực mới cho con tôm phát triển nhanh và hướng đến hình thành các vùng chuyên canh sản xuất tôm sạch chất lượng cao.

NHIỀU THÁCH THỨC CẦN ĐƯỢC HÓA GIẢI

Sản xuất và NTTS năm 2021 tuy đạt được những kết quả đáng ghi nhận, nhưng nhìn chung vẫn còn đương đầu với nhiều khó khăn, thách thức cần được hóa giải.

Một trong những thách thức đó là con tôm luôn bị tác động tiêu cực từ thời tiết cực đoan và thường xuyên phải đối mặt với các hiện tượng mặn vượt ngưỡng gây thiệt hại trên diện rộng (do chưa có 2 âu thuyền trên kênh xáng Cà Mau – Bạc Liêu dẫn nước ngọt từ vùng Bắc về vùng Nam Quốc lộ 1A để pha loãng phục vụ nuôi tôm). Thêm vào đó, dịch bệnh trong nuôi tôm diễn biến phức tạp, nguy cơ ô nhiễm môi trường vùng nuôi cao.

Bên cạnh đó, kết cấu hạ tầng phục vụ nuôi tôm như: thủy lợi, điện, giao thông và các công trình, dự án thích ứng với biến đổi khí hậu tuy được quan tâm đầu tư nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu phục vụ sản xuất. Đặc biệt, hệ thống điện 3 pha phục vụ các vùng nuôi tôm siêu thâm canh, thâm canh, bán thâm canh mới đạt gần 40% diện tích nuôi tôm.
Cùng với đó, có những giai đoạn giá tôm nguyên liệu gần như “chạm đáy” và giảm từ 10.000 – 15.000 đồng/kg so với cùng kỳ, trong khi giá vật tư đầu vào không giảm mà tăng thêm từ 30 – 40% khiến cho lợi nhuận của người nuôi tôm giảm mạnh và không dám tiếp tục thả nuôi mới. Đây cũng là nguyên nhân chính làm cho giá thành sản xuất tôm vẫn còn cao hơn so với các nước trong khu vực mà nguyên nhân chủ yếu là do thức ăn nuôi tôm vẫn đang chiếm tỷ lệ cao trong giá thành sản xuất (khoảng trên 65% giá thành nuôi tôm công nghiệp).

Đáng quan tâm là tình trạng lạm dụng hóa chất, kháng sinh cấm và nhiều doanh nghiệp xuất khẩu của tỉnh đã bị “gọi tên” ngay cả khi cung hàng vào thị trường Trung Quốc vốn được xem là dễ tính nhất. Rồi một số thách thức mới về xuất khẩu cũng tạo ra hàng loạt rào cản đối với con tôm; hay sự thay đổi về quy định kiểm dịch đối với sản phẩm nhập khẩu ở nhiều quốc gia và cả những cảnh báo về an toàn thực phẩm. Đơn cử như Hàn Quốc, sản phẩm tôm xuất khẩu phải đáp ứng quy định về xử lý nhiệt (tôm nấu chín) mới được miễn kiểm dịch. Tuy nhiên, thời gian xử lý nhiệt theo quy định của nước này khá dài làm ảnh hưởng không nhỏ đến màu sắc, mùi vị của con tôm.

Ngoài ra, tình hình dịch COVID-19 vẫn diễn biến hết sức phức tạp cũng tạo nên nhiều hệ lụy mang tính dây chuyền như: thiếu nhân công nên không sản xuất được hàng để thanh toán cho các đơn hàng đã ký kết từ đầu năm, nguy cơ đứt gãy chuỗi sản xuất…

Tất cả những khó khăn và bất cập này cần được giải quyết trong năm 2022 trên tinh thần “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” và đảm bảo cho tăng trưởng bền vững.

KIM TRUNG

* Phó Giám đốc Sở NN&PTNT – Phạm Thanh Hải: Năm 2022 sẽ đẩy mạnh phát triển chuỗi giá trị ngành tôm: Để phát huy thế mạnh kinh tế mũi nhọn từ con tôm và tiếp tục có những đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế của tỉnh, năm 2022, ngành Nông nghiệp sẽ tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu mà trọng tâm là phát triển chuỗi giá trị ngành tôm. Khẩn trương thi công hoàn thành hạ tầng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu và tiếp tục thực hiện có hiệu quả Đề án xây dựng Bạc Liêu trở thành trung tâm ngành công nghiệp tôm cả nước. Đồng thời, mở rộng diện tích nuôi tôm siêu thâm canh, thâm canh, bán thâm canh và phát triển mạnh nuôi tôm sinh thái kết hợp với trồng rừng. Tập trung thu hút các công ty, doanh nghiệp đầu tư các dự án vào Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu và phát triển cơ sở tôm giống chất lượng cao, sạch bệnh, đáp ứng nhu cầu sản xuất trong và ngoài tỉnh. Cùng với đó là kiến nghị với Bộ NN&PTNT sớm đầu tư Dự án đầu tư cơ sở hạ tầng vùng sản xuất giống thủy sản tập trung xã Long Điền Tây (huyện Đông Hải) và Dự án hệ thống công trình điều tiết, bổ sung nước phục vụ nuôi trồng thủy sản vùng phía Nam Quốc lộ 1A tỉnh Bạc Liêu. Giúp địa phương nghiên cứu, chuyển giao những công nghệ xử lý nước thải, chất thải trong nuôi tôm siêu thâm canh, thâm canh, bán thâm canh. Trong đó, Tổng cục Thủy sản, Cục Thú y… tiếp tục hỗ trợ kinh phí, kỹ thuật thực hiện chuyển đổi số trong nông nghiệp và trong công tác dự tính, dự báo, cảnh báo dịch bệnh, ô nhiễm môi trường tại các vùng nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh; thông tin kịp thời về giá sản phẩm, thị trường tiêu thụ tôm để người dân chủ động sản xuất trong giai đoạn dịch bệnh COVID-19 vẫn đang còn diễn biến phức tạp…

* Phó Chủ tịch UBND TP. Bạc Liêu – Đỗ Ái Lam: Huy động nguồn lực đầu tư và phát triển hạ tầng lĩnh vực nuôi tôm: Năm 2021, tuy ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, nhưng nhờ tập trung làm tốt công tác chỉ đạo phát triển sản xuất nên diện tích NTTS của TP. Bạc Liêu đạt 100% kế hoạch với trên 7.370ha. Cùng với đó, mô hình nuôi tôm công nghệ cao phát triển với tổng diện tích hơn 810ha. Phát huy kết quả này, năm 2022, TP. Bạc Liêu phấn đấu diện tích thả nuôi đạt 7.445ha, tăng 1,1% so với năm 2021 và cho tổng sản lượng nuôi trồng đạt 34.505 tấn. Theo đó, TP. Bạc Liêu sẽ tăng cường chỉ đạo các phường, xã và cán bộ kỹ thuật quản lý chặt chẽ tình hình sản xuất tại địa phương, khuyến cáo bà con nông dân nên kịp thời, chủ động trong việc quản lý các thông số môi trường ao nuôi, tuyên truyền nông dân không dùng hóa chất nằm trong danh mục cấm sử dụng cho ao nuôi, hạn chế gây ô nhiễm ảnh hưởng đến tôm nuôi, xử lý mầm bệnh trong ao nuôi mới được xả nước thải ra môi trường, không để lây lan dịch bệnh. Hướng dẫn các phường, xã và nông dân thực hiện tốt kế hoạch và biện pháp phòng, chống dịch bệnh. Khuyến khích người nuôi tôm thành lập các tổ hợp tác, đội tự quản nhằm phát huy sức mạnh cộng đồng hỗ trợ nhau trong sản xuất. Bên cạnh đó, tập trung huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của toàn xã hội, phát huy cao nội lực, tranh thủ sự giúp đỡ của tỉnh, phối hợp với các sở, ngành để đầu tư vào các chương trình, dự án động lực như: các dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng vùng nuôi tôm thâm canh – bán thâm canh; nuôi tôm công nghệ cao; khu sản xuất giống thủy sản tập trung… Mặt khác, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án cấp điện, lắp đặt lưới điện 3 pha phục vụ sản xuất, nhất là các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung, các trạm bơm điện. Đồng thời, ưu tiên các nguồn lực để đầu tư phát triển sản xuất, tái cơ cấu ngành Nông nghiệp, bảo đảm sinh kế cho người dân nông thôn.

Cùng với đó, chủ động theo dõi việc sản xuất giống thủy sản chất lượng cao đối với các đối tượng nuôi chủ lực (tôm sú, tôm thẻ) và đảm bảo 100% giống tôm sú, tôm thẻ chân trắng đạt các tiêu chuẩn về chất lượng, đáp ứng được nhu cầu sản xuất. Đặc biệt là khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư phát triển sản xuất tôm giống chất lượng cao, sạch bệnh tại các vùng quy hoạch sản xuất giống thủy sản tập trung của tỉnh (phường Nhà Mát, TP. Bạc Liêu); từng bước xây dựng và phát triển thành trung tâm sản xuất tôm giống có quy mô lớn, chất lượng cao, có uy tín ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước, góp phần vào việc thực hiện chủ trương “Xây dựng Bạc Liêu trở thành trung tâm ngành công nghiệp tôm cả nước”.

* Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Hải – Nguyễn Trọng Hán: Quan tâm giải quyết vấn đề về môi trường do xả thải: So với cùng kỳ năm, tuy ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, nhưng nuôi trồng thủy sản của Đông Hải vẫn tăng 6,1% với tổng sản lượng tôm đạt trên 65.400 tấn. Nhìn một cách tổng thể, lĩnh vực NTTS trên địa bàn huyện có bước phát triển, gắn với nhiều mô hình mới, cách làm hay được nông dân ứng dụng có hiệu quả. Đặc biệt, mô hình nuôi tôm thẻ siêu thâm canh đang phát triển mạnh, đạt sản lượng cao (với 428ha, gồm 2 công ty, 2 hợp tác xã và trên 210 hộ dân nuôi), tỷ lệ thành công chiếm trên 90%, cho năng suất từ 22 – 25 tấn/ha. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của mô hình siêu thâm canh thì vấn đề về môi trường do xả thải từ mô hình này vẫn còn nhiều nan giải và cần được quan tâm giải quyết. Bên cạnh đó, hệ thống kênh thủy lợi – thủy nông nội đồng tốc độ phù sa bồi lắng nhanh, trong khi nguồn kinh phí của huyện có hạn, chỉ tập trung nạo vét những tuyến kênh bức xúc nên chưa đảm bảo nguồn nước phục vụ nuôi trồng thủy sản. Cùng với đó, vào những tháng đầu năm nắng hạn kéo dài, nông dân chậm thả giống làm ảnh hưởng sản lượng cuối năm. Giá tôm nguyên liệu chưa ổn định, có lúc xuống thấp, gây tâm lý ngần ngại không dám đầu tư vào sản xuất của nông dân…Với quyết tâm khắc phục khó khăn và đảm bảo cho sản xuất phát triển ngay trong điều kiện phải ứng phó với đại dịch COVID-19, huyện Đông Hải đề ra chỉ tiêu cho năm 2022 là sản lượng NTTS sản đạt 104.700 tấn (trong đó con tôm chiếm 79.500 tấn, cá và thủy sản khác là 25.200 tấn). Để hoàn thành chỉ tiêu này, Đông Hải sẽ tập trung vào một số nhiệm vụ, giải pháp sau như: Thường xuyên thông báo đến người dân tình hình thời tiết, lịch điều tiết nước, triều cường, lịch thời vụ… để người dân chủ động trong sản xuất, hạn chế thấp nhất thiệt hại. Tuyên truyền, phát động người dân đẩy mạnh thực hiện công tác thủy lợi – thủy nông nội đồng với phương châm “Nhà nước và Nhân dân cùng làm”. Đồng thời, tranh thủ các nguồn vốn bố trí nạo vét kịp thời các công trình thủy lợi bức xúc, sửa chữa các công trình xuống cấp nhằm phục vụ tốt cho NTTS. Tập trung phát triển các mô hình sản xuất có hiệu quả như: nuôi tôm quảng canh cải tiến – kết hợp ít thay nước có sử dụng chế phẩm vi sinh, nuôi nhiều giai đoạn, nuôi tôm sạch đạt chuẩn quốc tế (ASC, OGRANIC…), nuôi tôm thẻ siêu thâm canh theo quy hoạch các xã phía Đông, tuyên truyền hộ đầu tư biogas và hướng dẫn người dân tập trung quản lý tốt môi trường ao nuôi, nhất là quản lý tốt việc cải tạo ao đầm, xi-phong ao nuôi tôm siêu thâm canh. Tiếp tục thu hút các công ty, doanh nghiệp đầu tư mở rộng diện tích sản xuất theo chuỗi liên kết ở các xã, thị trấn…

Nguồn tin: Báo Bạc Liêu