[Người nuôi tôm] – Dịch bệnh do vi sinh vật luôn là mối đe dọa đối với sức khỏe của tôm và cá, dẫn đến giảm hiệu quả sản xuất tại các trại nuôi. Vì vậy, an toàn sinh học trở thành yếu tố then chốt trong nuôi trồng thủy sản, hướng tới sự phát triển bền vững và hiệu quả cho ngành trong tương lai. 

An toàn sinh học trở thành yếu tố then chốt trong nuôi trồng thủy sản

 

Thách thức trong nuôi trồng thủy sản (NTTS)

Thủy sản là ngành kinh tế quan trọng, cung cấp nguồn thực phẩm và đóng góp vào sinh kế quốc gia. Tuy nhiên, ngành này đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng, đặc biệt là vấn đề dịch bệnh và ô nhiễm môi trường. Những yếu tố này không chỉ gây tổn thất về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm và sự phát triển bền vững. Điển hình, trong những năm gần đây, các dịch bệnh cố hữu trên tôm như đốm trắng WSSV, hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND/EMS), bệnh phân trắng,… vẫn luôn là mối lo ngại của bà con nuôi tôm.

Điển hình, ngay từ đầu vụ tôm mới năm 2025, tỷ lệ tôm nhiễm TPD và EHP rất cao, gây thiệt hại lớn cho người nuôi. Bệnh TPD và EHP gây nhiều thiệt hại cho ngành nuôi tôm, nhưng đến nay vẫn chưa có thuốc điều trị tận gốc bệnh TPD và EHP. Trước thực trạng trên, an toàn sinh học (ATSH) là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của vụ nuôi. Việc theo dõi sát sao, chăm sóc hợp lý và duy trì môi trường nuôi tốt là chìa khóa giúp người nuôi giảm thiệt hại do bệnh gây ra.

 

Tầm quan trọng của ATSH

ATSH bao gồm việc tuân thủ các quy tắc quản lý chặt chẽ để ngăn chặn các mầm bệnh đặc trưng xâm nhập vào hệ thống hoặc giảm số lượng mầm bệnh, để ngăn ngừa động vật không bị nhiễm bệnh, tránh khỏi sự tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh hoặc ký sinh trùng. Kiểm dịch, vệ sinh và khử trùng là tất cả các yếu tố quan trọng của ATSH. Áp dụng các biện pháp ATSH đúng cách sẽ mang lại nhiều lợi ích bền vững.

Giảm thiểu rủi ro dịch bệnh

ATSH giúp ngăn chặn sự xâm nhập và lây lan của các mầm bệnh nguy hiểm như virus đốm trắng (WSSV), bệnh hoại tử gan tụy cấp (AHPND) ở tôm, bệnh gan thận mủ ở cá,… giảm phụ thuộc vào kháng sinh, hạn chế tình trạng kháng thuốc và ô nhiễm môi trường.

Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm

Khi thủy sản ít bệnh, tốc độ tăng trưởng sẽ ổn định và đạt hiệu quả cao hơn. Giúp sản phẩm sạch, không tồn dư hóa chất, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Tạo lợi thế cạnh tranh cho sản phẩm thủy sản trên thị trường, đặc biệt là xuất khẩu.

Bảo vệ môi trường và hệ sinh thái

Đảm bảo ATSH giúp hạn chế ô nhiễm nguồn nước do dịch bệnh và chất thải từ ao nuôi, giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh từ khu vực nuôi trồng ra tự nhiên. Khuyến khích sử dụng các chế phẩm sinh học thay thế hóa chất để duy trì cân bằng của hệ sinh thái nước.

Đáp ứng yêu cầu của thị trường và xuất khẩu

Các thị trường lớn như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản có tiêu chuẩn nghiêm ngặt về chất lượng sản phẩm và ATSH. Việc tuân thủ quy trình ATSH giúp nâng cao giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Tăng hiệu quả kinh tế và giảm chi phí sản xuất

ATSH tốt góp phần giảm tổn thất do dịch bệnh, hạn chế chi phí điều trị và thay thế đàn giống mới. Tối ưu hóa quy trình nuôi, giảm hao hụt, tăng lợi nhuận cho người nuôi. Giúp ngành thủy sản phát triển bền vững, tránh các rủi ro về môi trường và dịch bệnh trong dài hạn.

 

Chất diệt khuẩn: Yếu tố then chốt cho chiến lược ATSH

Chất diệt khuẩn hiệu quả và an toàn là một vấn đề thiết yếu của mọi chiến lược ATSH trong nuôi trồng thủy sản. Thuốc diệt khuẩn được sử dụng để giảm nguy cơ lây lan các dịch bệnh cũng như kiểm soát các tác nhân gây bệnh: virus, vi khuẩn và nấm trong quá trình nuôi tôm, cá. Các chương trình ATSH trong trang trại phụ thuộc vào hiệu quả của chất diệt khuẩn trong nhiều điều kiện khác nhau (lượng hữu cơ, độ mặn, nhiệt độ…), không gây rủi ro cho người lao động và vật nuôi.

 

Với thành phần chính gồm: Kali Monopersulphat, muối, chất đệm, axit hữu cơ, chất tẩy rửa và chất ổn định, Nadis là chất sát trùng phổ rộng được thiết kế để hỗ trợ các chương trình ATSH trong NTTS.

 

Các hợp chất của Nadis khi tiếp xúc với nước nhanh chóng kích hoạt một chuỗi phản ứng hóa học, tạo ra hỗn hợp tổng hợp gồm sáu chất diệt khuẩn khác nhau. Những chất này hoạt động hiệu quả chống lại các mầm bệnh bằng cách phá vỡ các liên kết sulfur trong protein và ADN, gây ra tổn thương không thể phục hồi cho màng tế bào, đồng thời làm suy yếu quá trình trao đổi chất của tế bào và các thành phần virus. Đặc biệt, Nadis có khả năng phân hủy sinh học 100%, điều này làm cho sản phẩm trở thành lựa chọn lý tưởng cho nuôi trồng thủy sản cũng như khử trùng vật liệu, trang thiết bị, bề mặt bể và nước nuôi.

Nadis tạo ra sáu chất diệt khuẩn

 

Cơ chế hoạt động:

• Natri Clorua bị oxy hóa bởi Kali Monopersulphat (KMPS), giải phóng clo tự do (Cl2).

• KMPS cũng giải phóng ozone (O3) khi hòa tan trong nước, và ozone nhanh chóng phân ly thành oxy nguyên tử (O-).

• Clo tự do tương tác với axit sulfonic, tạo thành phức chất trung gian, phức chất này sau đó bị thủy phân để giải phóng axit hypochlorous (HOCl). Tiếp theo, HOCl sẽ tạo ra các ion hydroxyl (OH-).

• Clorua được giải phóng từ phức hợp trung gian trong phản ứng, dẫn đến sự hình thành thêm natri clorua, cung cấp nhiên liệu cho chu trình phản ứng tuần hoàn.

Cách dùng:

Hòa tan Nadis trước khi sử dụng ở nồng độ 1% (tương ứng 1 kg/100 lit nước).

 

Chất diệt khuẩn là công cụ quan trọng trong quản lý ATSH trong nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên, để tối ưu hóa hiệu quả và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường cũng như sức khỏe của thủy sản, việc lựa chọn loại sản phẩm phù hợp, sử dụng đúng liều lượng và kết hợp thêm với các phương pháp quản lý khác là vô cùng cần thiết.

Tân Sao Á