[Người nuôi tôm] – Trong ao nuôi tôm, sinh vật phù du vừa là nguồn thức ăn tự nhiên, vừa là chỉ số quan trọng về chất lượng nước. Vì vậy, việc theo dõi thường xuyên quần thể sinh vật phù du là cần thiết để duy trì môi trường sống bền vững cho tôm.

 

Hiểu về sinh vật phù du

Sinh vật phù du (Ảnh: ST)

 

Sinh vật phù du là những sinh vật nhỏ bé sống dưới nước, trôi nổi một cách thụ động. Do không có khả năng bơi ngược dòng, chúng chịu ảnh hưởng lớn từ sự lên xuống của dòng nước, điều này ảnh hưởng đáng kể đến chuyển động của chúng.

Mặc dù đứng ở vị trí thấp nhất trong chuỗi thức ăn, sinh vật phù du mang lại nhiều lợi ích cho môi trường, như sản xuất oxy, hấp thụ carbon dioxide và làm nguồn thức ăn cho động vật thủy sinh. Chúng có kích thước hiển vi, từ dưới 0,06 mm đến hơn 1 mm, giúp tồn tại trong nước và di chuyển thụ động theo dòng chảy, trở thành một phần quan trọng trong chuỗi thức ăn thủy sinh. Sinh vật phù du rất nhạy cảm với các thay đổi môi trường như nhiệt độ, độ pH và nồng độ oxy, ảnh hưởng đến sự phát triển của chúng. Đặc biệt, thực vật phù du quang hợp, tự sản xuất oxy và thức ăn, góp phần vào sự sống của các sinh vật khác trong hệ sinh thái nước.

Trong ao nuôi tôm, sinh vật phù du đóng một vai trò thiết yếu không chỉ trong việc cung cấp nguồn thức ăn quan trọng cho tôm trong giai đoạn đầu phát triển mà còn trong việc đánh giá chất lượng nước. Các vi sinh vật này, chủ yếu là thực vật phù du, góp phần vào năng suất sơ cấp của hệ sinh thái ao nuôi, tức là tổng khối lượng hữu cơ do quá trình quang hợp tạo ra. Khi mức năng suất này cao, điều đó thường chỉ ra rằng chất lượng nước đang ở trạng thái tốt, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của tôm. Hệ thống nuôi tôm có thể tận dụng sinh vật phù du như một nguồn thức ăn tự nhiên, giúp giảm chi phí thức ăn và tăng cường sức khỏe cho tôm. Để tối ưu hóa sự phát triển của sinh vật phù du, nước trong ao thường được cung cấp thêm chất dinh dưỡng, từ đó tạo ra một môi trường sống lý tưởng cho chúng phát triển nhanh chóng. Nhờ vào sự tương tác này, ao nuôi tôm không chỉ trở thành nơi sản xuất tôm mà còn là một hệ sinh thái phong phú, bền vững.

Dựa trên loại, sinh vật phù du được phân loại thành thực vật phù du và động vật phù du.

Thực vật phù du

Sinh vật phù du thực vật, hay còn gọi là tảo nhỏ, là những sinh vật phù du tự dưỡng có khả năng tự sản xuất oxy và thức ăn thông qua quá trình quang hợp. Chúng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái nước, cung cấp năng lượng cho nhiều loài động vật thủy sinh. Các loại tảo xanh và tảo cát là những ví dụ tiêu biểu của thực vật phù du, không chỉ mang lại lợi ích cho môi trường mà còn góp phần duy trì sự cân bằng sinh thái trong các hệ thống nước.

Động vật phù du

Sinh vật phù du động vật là những sinh vật phù du thực sự được phân loại là động vật, đóng vai trò quan trọng trong chuỗi thức ăn của hệ sinh thái nước. Chúng là nguồn thức ăn thiết yếu cho nhiều loài động vật thủy sinh, bao gồm cả tôm, đặc biệt trong giai đoạn đầu phát triển của chúng. Sự hiện diện của động vật phù du không chỉ cung cấp dinh dưỡng cho các loài thủy sản mà còn góp phần duy trì sự cân bằng sinh thái trong môi trường nước.

Môi trường sống của sinh vật phù du

Sinh vật phù du sống và phát triển trong môi trường nước, bao gồm cả nước biển và nước ngọt, chúng có thể được tìm thấy ở nhiều nơi khác nhau trong hệ sinh thái thủy sinh. Một số ví dụ về môi trường sống của sinh vật phù du bao gồm đại dương, nơi chúng đóng vai trò quan trọng trong chuỗi thức ăn và góp phần vào sự cân bằng sinh thái của biển. Ngoài ra, sinh vật phù du cũng sinh sống trong các hồ, ao và hồ chứa nước, tại đây chúng phát triển mạnh mẽ nhờ vào các yếu tố như ánh sáng và chất dinh dưỡng. Sông cũng là một môi trường sống phổ biến cho sinh vật phù du, chúng thường bị cuốn trôi theo dòng chảy nhưng vẫn giữ vai trò quan trọng trong việc cung cấp thức ăn cho các loài động vật thủy sinh. Mỗi môi trường sống này đều tạo điều kiện thuận lợi cho sự đa dạng và phong phú của sinh vật phù du, góp phần vào sự ổn định và phát triển của các hệ sinh thái nước.

Những cách gây sinh vật phù du trong ao tôm

Bón vôi CaCO 3 hoặc vôi dolomit (CaMg(CO3)2) vào buổi sáng: Vôi được thêm vào nước ao không được sinh vật phù du sử dụng trực tiếp, mà giúp tăng độ kiềm, tạo điều kiện cho vi khuẩn nitrat hóa chuyển hóa amoniac (NH3) thành nitrat (NO 3), từ đó sinh vật phù du có thể hấp thụ. Liều lượng khuyến cáo là 10 ppm cho mỗi lần thả và nên rải vôi vào buổi sáng.

Bổ sung vi khuẩn nitrat hóa khi cần thiết: Vi khuẩn nitrat hóa rất quan trọng trong việc nuôi trồng sinh vật phù du, nhưng sử dụng quá mức có thể gây ra vấn đề trong nuôi thủy sản. Sự phát triển nhanh chóng của sinh vật phù du có thể dẫn đến tình trạng nồng độ oxy hòa tan giảm thấp vào ban đêm. Do đó, việc bổ sung vi khuẩn nitrat hóa cần được kiểm soát chặt chẽ về liều lượng và thời gian. Liều lượng khuyến cáo là từ 0,3 – 0,5 ppm mỗi tuần, với thời điểm thả giống vào buổi sáng.

Bổ sung nước vào ao mỗi buổi sáng: Trong ao bão hòa, việc bổ sung nước vào buổi sáng có thể làm tăng thể tích nước, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của sinh vật phù du. Nguồn nước mới mang theo các khoáng chất cần thiết cho sự sinh trưởng của chúng. Tuy nhiên, việc đổ nước quá mức có thể làm rối loạn hệ sinh thái của ao. Vì vậy, cần chú ý kiểm soát lượng nước thêm vào, khuyến cáo không nên vượt quá 5 cm so với mức nước ban đầu trong một ngày và nên thực hiện vào buổi sáng.

Bổ sung sản phẩm lên men và men vi sinh: Để nuôi sinh vật phù du, bạn có thể thêm sản phẩm lên men vào nước ao nuôi. Nhiều loại nguyên liệu như cám, cám gạo và mật mía có thể được sử dụng để lên men. Những sản phẩm này khi được thả vào ao sẽ làm tăng mức nitrit và cung cấp nguyên tố carbon cho vi khuẩn nitrat hóa, từ đó hỗ trợ sự phát triển của sinh vật phù du.

Tùng Dương