[Người nuôi tôm] – Ấn Độ hiện là nhà sản xuất tôm nuôi lớn thứ hai thế giới sau Ecuador. Cũng như Việt Nam, tại Ấn Độ, nuôi tôm là một trong những trụ cột chính của ngành thủy sản, mang lại sinh kế trực tiếp và gián tiếp cho hàng trăm nghìn người dân địa phương cũng như đóng góp đáng kể vào nền kinh tế quốc gia.

 

Sản xuất hơn 98 tỷ tôm giống mỗi năm

Tại Ấn Độ, hiện tại, có tổng cộng 525 cơ sở sản xuất ấu trùng tôm thẻ chân trắng và tôm sú, với tổng công suất đạt 98,39 tỷ ấu trùng mỗi năm. Các cơ sở này phân bố tại 7 bang ven biển bao gồm Andhra Pradesh, Tamil Nadu, Odisha, Gujarat, Karnataka, Kerala và Tây Bengal. Trong đó, bang Andhra Pradesh chiếm tới 76,7% tổng sản lượng ấu trùng tôm giống, tiếp theo là Tamil Nadu với 18,9%, Odisha 3,7% và Gujarat 0,6%. Riêng với tôm sú, có 32 cơ sở sản xuất tôm giống, bao gồm 20 trại giống và 12 trại ương Nauplii, với công suất hàng năm đạt 8,76 tỷ ấu trùng. Trong số này, 18 cơ sở đặt tại Andhra Pradesh, 9 cơ sở tại Tamil Nadu, 3 cơ sở ở Gujarat và một cơ sở ở mỗi bang Odisha và Karnataka.

Ấn Độ hiện là nhà sản xuất tôm nuôi lớn thứ hai thế giới 

 

Cơ quan Nuôi trồng Thủy sản Ven biển (CAA) là đơn vị chịu trách nhiệm cấp phép cho các cơ sở sản xuất ấu trùng tôm giống, bao gồm cả trại giống và trại ương Nauplii. Để đảm bảo nông dân có thể đạt năng suất cao nhất với nguồn ấu trùng khỏe mạnh và có khả năng sinh trưởng tốt, CAA đăng ký và quản lý hoạt động của các trại giống thuộc sở hữu nhà nước và tư nhân theo các hướng dẫn nghiêm ngặt. Ủy ban chuyên gia của cơ quan này cũng đề xuất danh sách các nhà cung cấp tôm bố mẹ từ nước ngoài. Tất cả tôm bố mẹ nhập khẩu phải trải qua quá trình kiểm dịch tại Cơ sở Kiểm dịch Thủy sản (AQF) ở Karaimedu, Tamil Nadu, một bộ phận thuộc Trung tâm Nuôi trồng Thủy sản Rajiv Gandhi (RGCA), đơn vị nghiên cứu và phát triển trực thuộc Cơ quan Phát triển Xuất khẩu Sản phẩm Biển (MPEDA).

Thay đổi về văn hóa và xu hướng sản xuất

Hiện nay, Ấn Độ có khoảng 100.000 trang trại nuôi tôm, trong đó nhiều trang trại có diện tích dưới 2 ha. Mật độ thả nuôi trung bình dao động từ 20 – 40 con/m2. Sản lượng tôm đã tăng từ 270.000 tấn trong giai đoạn 2012 – 2013 lên 1,184 triệu tấn vào năm 2022 – 2023. Phần lớn nông dân Ấn Độ chọn thả từ 200.000 – 300.000 con giống trên mỗi ha trong các ao đất đơn giản không có lót đáy. Năng suất trung bình của tôm thẻ chân trắng tại Ấn Độ vào năm 2024 đạt khoảng 7,5 tấn/ha/năm.

Xu hướng sản xuất tôm ở Ấn Độ từ năm 2013 – 2014 đến năm 2022 – 2023. (Ở Ấn Độ, năm tài chính của chính phủ bắt đầu từ ngày 1/4 đến ngày 31/3 năm sau)

 

Việc du nhập tôm thẻ chân trắng không mang mầm bệnh đặc biệt (SPF) từ năm 2008 đã thúc đẩy sản lượng tôm nuôi của Ấn Độ tăng trưởng ổn định. Sự chấp nhận của thị trường trong nước và quốc tế đã thu hút nhiều doanh nhân đầu tư vào ngành này. Nhờ những tiến bộ trong chọn lọc giống, tôm thẻ chân trắng ngày càng thích nghi tốt hơn với điều kiện địa phương, có khả năng kháng bệnh cao và tốc độ tăng trưởng nhanh hơn, giúp nâng cao năng suất.

Thành công của mô hình nuôi tôm tại các bang Andhra Pradesh, Gujarat và Tây Bengal đã giúp Ấn Độ trở thành một trong những nước xuất khẩu tôm hàng đầu sang EU và Trung Đông. Chính phủ cũng đưa ra chính sách khuyến khích sản xuất, chẳng hạn như Chương trình Khuyến khích Liên kết Sản xuất (PLI) dành cho ngành chế biến thực phẩm, bao gồm cả các sản phẩm tôm giá trị gia tăng, nhằm thúc đẩy xuất khẩu.

Sử dụng đầu vào nuôi trồng thủy sản không có kháng sinh

Việc sử dụng đầu vào nuôi trồng thủy sản không chứa kháng sinh là một trong những yêu cầu quan trọng do Cơ quan Nuôi trồng Thủy sản Ven biển (CAA) đặt ra. Theo đó, CAA đã ban hành các hướng dẫn về Chứng nhận Tuân thủ cho Đầu vào Nuôi trồng Thủy sản nhằm đảm bảo các hoạt động nuôi trồng ven biển tuân thủ các phương pháp quản lý tốt nhất. Điều này giúp đảm bảo rằng nông dân và các bên liên quan sử dụng các sản phẩm đầu vào không chứa kháng sinh, bao gồm phụ gia thức ăn, chất khử trùng và thuốc ở tất cả các giai đoạn sản xuất tôm.

Các nhà sản xuất tôm chính và xu hướng thị trường

Về sản lượng tôm năm 2023, bang Andhra Pradesh tiếp tục dẫn đầu với khoảng 80% tổng sản lượng cả nước, tiếp theo là Tây Bengal với 6%, Gujarat 5%, Odisha 4%, Tamil Nadu 4% và các bang khác chiếm 1%. Riêng sản lượng tôm thẻ chân trắng ở Andhra Pradesh và Odisha lần lượt đạt khoảng 912.000 tấn và 46.000 tấn.

Hình thức nuôi tôm thẻ chân trắng trong vùng nước nội địa đang ngày càng phổ biến ở các bang như Punjab, Haryana, Uttar Pradesh, Telangana và Rajasthan. Xét về diện tích nuôi trồng, Andhra Pradesh và Tây Bengal chiếm khoảng 78% tổng diện tích nuôi tôm của cả nước. Hai khu vực sản xuất quan trọng là Sundarbans ở Tây Bengal và Kutch ở Gujarat.

Hiện tại, tôm thẻ chân trắng chiếm 95% tổng sản lượng tôm của Ấn Độ. Tuy nhiên, tỷ lệ tôm sú cũng đang tăng lên. Trong đó, phần lớn sản lượng tôm của Ấn Độ được xuất khẩu, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nguồn thu ngoại tệ.

Xuất khẩu tôm chiếm ưu thế

Sự tăng trưởng trong xuất khẩu tôm đông lạnh của Ấn Độ là minh chứng cho năng lực cạnh tranh của nước này trên thị trường hải sản quốc tế. Thành công này đến từ nhu cầu tiêu thụ hải sản tươi ngày càng tăng cũng như những cải tiến trong chuỗi cung ứng, giúp việc vận chuyển tôm trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn trên cả thị trường nội địa và quốc tế.

Năm 2023, Ấn Độ là nước xuất khẩu tôm lớn thứ hai ở châu Á, với tổng khối lượng đạt 697.141 tấn, trị giá 5,2 tỷ USD. Trong đó, tôm đông lạnh chiếm 82,5%, tương đương 4,3 tỷ USD, trong khi tôm chế biến chiếm 9,1% tổng giá trị xuất khẩu, đạt 476,8 triệu USD. Sự phát triển mạnh mẽ này đã thu hút nhiều doanh nghiệp vừa và lớn đầu tư vào các nhà máy chế biến tôm, nhà máy sản xuất thức ăn, các ngành phụ trợ và hệ thống kho lạnh. Theo số liệu mới nhất từ chính phủ, Ấn Độ hiện có 621 nhà máy chế biến với tổng công suất đạt 36.572 tấn/ngày, trong đó nhiều cơ sở đạt tiêu chuẩn xuất khẩu vào EU.

Sự trì trệ với những biến động về giá cả

Ngành tôm của Ấn Độ đang gặp phải tình trạng đình trệ do giá tôm tại trại giảm, xuất phát từ tình trạng cung vượt cầu trên thị trường toàn cầu, nhu cầu tiêu thụ suy giảm và cạnh tranh gia tăng từ giữa năm 2023. Điều này ảnh hưởng đến đầu tư vào hạ tầng nuôi tôm và hạn chế sự mở rộng của ngành. Theo dữ liệu gần đây về giá tôm tại Andhra Pradesh, loại tôm có kích cỡ 30 – 40 con/kg chiếm thị phần lớn.

Tiến bộ công nghệ

Sự phát triển của ngành tôm Ấn Độ cũng được thúc đẩy nhờ vào những tiến bộ công nghệ trong lĩnh vực nuôi trồng, chọn giống, kiểm soát dịch bệnh, quản lý chất lượng nước, đảm bảo an toàn sinh học và cải tiến công thức thức ăn. Những đổi mới này đã nâng cao năng suất và giúp tôm Ấn Độ duy trì sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, ngành tôm cũng đang tập trung vào các phương pháp nuôi trồng thân thiện với môi trường nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng đối với các sản phẩm bền vững. Chính phủ Ấn Độ đang hỗ trợ ngành nuôi trồng thủy sản thông qua các chương trình ưu đãi, trợ cấp và hỗ trợ công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và phát triển bền vững. Một trong những sáng kiến quan trọng là đăng ký trang trại với CAA.

Dù có tiềm năng mở rộng mạnh mẽ, ngành tôm Ấn Độ vẫn đối mặt với nhiều thách thức như biến động giá cả quốc tế, các biện pháp bảo hộ thương mại từ các thị trường xuất khẩu lớn như Hoa Kỳ, sự cạnh tranh ngày càng gia tăng và tình trạng tập trung sản xuất theo khu vực địa lý. Việc giá tôm thấp và dao động thất thường đã tạo ra sự bất ổn tài chính cho người nuôi, hạn chế khả năng đầu tư vào hạ tầng nuôi trồng. Căng thẳng địa chính trị có thể làm gián đoạn tuyến xuất khẩu và gia tăng rào cản thương mại, dẫn đến nhu cầu biến động, quy định nhập khẩu nghiêm ngặt hơn và chi phí vận chuyển cao hơn. Những yếu tố này đang kìm hãm sự tăng trưởng của thị trường và gây bất ổn cho ngành tôm Ấn Độ.

Trần My (Theo Aquaculture Asia Pacific)