[Người Nuôi Tôm] – Trứng từ tôm bố mẹ bị nhiễm bệnh đã được chứng minh có thể sinh ra ấu trùng khỏe mạnh nếu được khử trùng đúng cách, điều này đã tác động đến các cơ sở sản xuất giống lớn thay đổi quy trình, gia tăng tỷ lệ sống của con non.

Tôm sú giống – Ảnh: RD Dianala

Trở lại năm 2018, tại Cơ sở sản xuất tôm giống SEAFDEC/ AQD ở Iloilo, Philippines, trứng từ tôm bố mẹ có chứa mầm bệnh sẽ được khử trùng bằng clo và xử lý ngay lập tức để duy trì an toàn sinh học. Trại giống sử dụng các xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase (PCR) trên tôm bố mẹ để loại bỏ tất cả các loại virus như virus gây hội chứng đốm trắng (WSSV), virus gây bệnh BMV trên tôm sú, virus gây hoại tử cơ tạo máu và hạ bì truyền nhiễm (IHHNV), virus gây bệnh đầu vàng (YHV), bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND) và ký sinh trùng Enterocytozoon hepatopenaei (EHP).

Tuy nhiên, với số lượng lớn trứng được xử lý (từ 200 nghìn – 1 triệu mỗi lứa), nhà nghiên cứu của SEAFDEC/ AQD, Tiến sĩ Leobert de la Peña trong quá trình khử trùng, ông đã nhanh chóng phát hiện ra rằng, những cá thể tôm bố mẹ bị nhiễm bệnh có thể sinh sản ra hậu ấu trùng sạch bệnh.Tiến sĩ De la Peña cho biết: “Hiện tại, chúng tôi thu thập trứng của mỗi lứa và rửa chúng bằng nước biển khử trùng bằng tia cực tím. Những quả trứng rửa sạch sau đó được khử trùng bằng i-ốt trước khi được rửa lại một lần nữa bằng nước biển đã khử trùng”. Tổ chức Nông lương Liên Hiệp quốc (FAO) khuyến cáo rằng, trứng tôm và nauplii (tôm mới nở) phải được rửa sạch và khử trùng thích hợp để ngăn ngừa lây truyền virus, vi khuẩn, nấm và các bệnh khác từ tôm bố mẹ.

Cho đến nay, trứng đã được khử trùng từ một số lô tôm bố mẹ bị nhiễm bệnh tại trại giống vẫn tiếp tục được chứng minh là sạch bệnh, trại giống thử nghiệm tỷ lệ sống đạt 19% (từ giai đoạn ấu trùng đến hậu ấu trùng) vào năm 2020, tăng so với mức chỉ 9% ở 2018, trước khi phương pháp khử trùng trứng được thực hiện.

Khử trùng trứng đã giúp trại giống thử nghiệm giảm tỷ lệ thất thoát nhờ xử lý tôm bố mẹ bị nhiễm bệnh và trứng của chúng. Tại Philippines, một con tôm giống có giá từ 31-  42 USD, trong khi trứng phát triển thành công thành ấu trùng là từ 4 – 5 USD/ 1000 con. Biện pháp này càng trở nên quan trọng hơn khi số lượng tôm bố mẹ đánh bắt tự nhiên được phát hiện nhiễm WSSV ngày càng tăng. “Vào giữa những năm 2000, chúng tôi phát hiện ra rằng khoảng 0,3 – 10 % tôm trong tự nhiên bị nhiễm WSSV. Gần đây, chúng tôi phát hiện ra khoảng 60% số tôm bố mẹ đã qua sử dụng được kiểm tra bị nhiễm bệnh”, Tiến sĩ De la Peña giải thích thêm.

Stress trong sinh sản có thể làm tăng nguy cơ mắc mầm bệnh nhiều hơn, thể hiện trong các xét nghiệm PCR. Ước tính sơ bộ mức độ nhiễm bệnh tăng gấp 10 lần, ở mức đáng báo động của WSSV, dẫn đến thiệt hại kinh tế đáng kể cho các trại sản xuất giống.

 

Khôi phục sự thịnh vượng ngành tôm sú ở Philippines

Cơ sở sản xuất tôm sú bố mẹ và tôm sú giống SEAFDEC/ AQD là trung tâm của chương trình Oplan Balik Sugpo của SEAFDEC/ AQD, được phát động vào năm 2017 bởi Trưởng Dan Baliao, nhằm thúc đẩy sản xuất tôm giống chất lượng cao và giúp hồi sinh tôm sú, (Penaeus monodon) một ngành công nghiệp ở Philippines.

Philippines đã từng là một trong những quốc gia sản xuất tôm hàng đầu trên thế giới, sản lượng đạt 120.000 tấn vào năm 1992, trị giá 300 triệu USD. Do ảnh hưởng của nhiều loại dịch bệnh trên tôm, sản lượng tôm sú của quốc gia này hiện tại chỉ bằng khoảng một phần ba sản lượng năm 1992, ở mức 42.450 tấn, trị giá 20,60 tỷ peso. Tiến sĩ de la Peña cho biết: “Công nghệ trong nuôi tôm không ngừng phát triển và chúng tôi, với tư cách là các nhà khoa học, cần phải thích ứng, tùy thuộc vào tình hình hiện tại trên các trang trại, khu vực nuôi”. Chủ tịch Baliao chia sẻ, SEAFDEC/ AQD đang cải tiến hơn nữa các giải pháp và công nghệ của mình để có thể hợp tác trong tương lai với các cơ quan chính phủ Philippines, chẳng hạn như Cục Nghề cá và Nguồn lợi Thủy sản (DA-BFAR) và Viện Phát triển Nghiên cứu Thủy sản Quốc gia (NFRDI). “SEAFDEC/ AQD chỉ mới là sự khởi đầu,” ông nói thêm. “Chúng tôi vẫn còn nhiều việc phải làm, nhưng các nhà khoa học và kỹ thuật viên của chúng tôi đang nỗ lực cải tiến các giải pháp và công nghệ vì lợi ích của các bên liên quan.

Tố Uyên Theo Thefishsite