[Người Nuôi Tôm] – Các chất dẫn dụ thức ăn được coi là “chìa khóa” giúp kích thích sự thèm ăn của cá và tôm, đặc biệt với tôm thẻ chân trắng. Việc bổ sung hợp chất này giúp cải thiện khẩu phần, tăng trưởng và tỷ lệ sống – những yếu tố then chốt cho sản xuất hiện đại.

Tính thèm ăn là chỉ báo quan trọng phản ánh sức khỏe, tốc độ tăng trưởng của tôm

 

Quản lý tính thèm ăn trong nuôi tôm thẻ chân trắng

Tính thèm ăn là chỉ báo quan trọng phản ánh sức khỏe, tốc độ tăng trưởng và hiệu quả quản lý ao nuôi. Khi tôm ăn khỏe, chúng hấp thu đầy đủ dinh dưỡng, phát triển nhanh và mang lại năng suất cao.

Để duy trì và kích thích tính thèm ăn, người nuôi cần đồng thời quản lý chất lượng thức ăn, môi trường và phương pháp cho ăn. Thức ăn phải tươi mới, giàu dinh dưỡng, phù hợp từng giai đoạn phát triển để tạo sự hấp dẫn. Các yếu tố môi trường như nhiệt độ, pH, độ mặn cần giữ trong ngưỡng tối ưu, giúp tôm duy trì hành vi bắt mồi tự nhiên.

Phương pháp cho ăn đúng giờ, đúng lượng, thông qua hệ thống tự động hoặc thủ công, sẽ hình thành thói quen ăn ổn định. Trong một số trường hợp, có thể bổ sung chất dẫn dụ để tăng độ ngon miệng, song cần tuân thủ kỹ thuật nhằm tránh ảnh hưởng sức khỏe và môi trường.

Ngoài ra, mật độ thả nuôi hợp lý cũng giúp giảm cạnh tranh thức ăn, duy trì tính thèm ăn và hiệu quả tăng trưởng. Như vậy, quản lý tốt tính thèm ăn chính là chìa khóa để nâng cao năng suất, hiệu quả và tính bền vững của nghề nuôi tôm thẻ chân trắng.

 

Giải pháp kích thích sự thèm ăn bằng chất dẫn dụ

Trong nuôi tôm thẻ chân trắng, bên cạnh yếu tố môi trường, chất dẫn dụ thức ăn (feed attractants) đang nổi lên như một giải pháp then chốt. Đây là nhóm hợp chất giúp tăng độ ngon miệng của khẩu phần, kích thích tôm ăn nhanh và nhiều hơn, qua đó cải thiện tốc độ tăng trưởng, tỷ lệ sống và năng suất thương phẩm.

Chất dẫn dụ còn đặc biệt hữu ích trong giai đoạn tập cho tôm giống chuyển từ thức ăn tự nhiên sang thức ăn công nghiệp dạng viên. Nhờ sự hỗ trợ này, tôm dễ dàng chấp nhận khẩu phần mới, rút ngắn thời gian tập ăn và giảm chi phí cho người nuôi.

Trong bối cảnh bột cá và dầu cá ngày càng khan hiếm, giá thành tăng cao và đặt ra thách thức về tính bền vững, protein thực vật được coi là giải pháp thay thế. Tuy nhiên, hạn chế lớn của nguyên liệu này là độ ngon miệng kém. Chất dẫn dụ chính là “mảnh ghép” quan trọng để khắc phục nhược điểm đó, giúp tôm bắt mồi tốt hơn, duy trì tốc độ tăng trưởng và hấp thu dinh dưỡng hiệu quả.

Có thể nói, chất dẫn dụ không chỉ là phụ gia mà là giải pháp chiến lược, giúp giảm phụ thuộc vào nguồn cá biển, đồng thời hướng ngành nuôi tôm tới hiệu quả và phát triển bền vững. Bốn nhóm chất dẫn dụ quan trọng gồm axit amin, nucleotide/nucleoside, betaine và axit hữu cơ đang được ứng dụng ngày càng rộng rãi và mang lại những kết quả đầy triển vọng.

– Axit amin: L-axit amin tự do, vốn phổ biến trong thức ăn tự nhiên, có khả năng làm tăng phản ứng bắt mồi ở nhiều loài thủy sản. Các loại như alanine, glutamic acid, arginine, glycine thường mang lại hiệu quả rõ rệt. Axit amin có thể dùng riêng lẻ hoặc phối hợp để tạo độ ngon miệng tương đương sinh vật mồi ngoài tự nhiên. Tuy nhiên, hiệu quả mang tính đặc hiệu theo loài, do đó cần thử nghiệm kỹ lưỡng.

– Nucleotide/nucleoside: Là nhóm chất kích thích vị giác mạnh, có hiệu quả cao đối với nhiều loài cá ăn thịt. Chúng không chỉ thúc đẩy ăn nhanh mà còn nâng cao hiệu suất sử dụng thức ăn và tốc độ tăng trưởng. Ngoài ra, nucleotide/nucleoside còn tăng cường miễn dịch và sức khỏe tổng thể.

– Betaine: Phổ biến trong sinh vật biển và vi sinh vật, có khả năng kích thích thụ thể vị giác, giúp thức ăn hấp dẫn hơn. Betaine vừa cải thiện tăng trưởng, sức khỏe, vừa hỗ trợ tiêu hóa và miễn dịch. Đặc biệt, khi kết hợp với axit amin, betaine càng làm tăng phản ứng bắt mồi.

– Axit hữu cơ: Ngày càng được ứng dụng trong xu hướng nuôi trồng giảm kháng sinh. Một số muối axit hữu cơ như sodium butyrate, sodium propionate đã cho thấy hiệu quả trong việc tăng lượng ăn và cải thiện tiêu hóa ở tôm thẻ chân trắng.

Các chất dẫn dụ thức ăn được coi là “chìa khóa” giúp kích thích sự thèm ăn của cá và tôm

 

Hướng đi mới trong kích thích sự thèm ăn

Trong xu thế phát triển bền vững, các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp thủy sản ngày càng chú trọng khai thác phụ phẩm và chế phẩm sinh học để tạo ra chất dẫn dụ hiệu quả cho cá và tôm, trong đó có tôm thẻ chân trắng – loài nuôi chủ lực của nhiều quốc gia.

• Phụ phẩm biển: Nhờ giàu axit amin và peptide, thủy phân cá ngừ hay krill không chỉ tăng độ ngon miệng mà còn hỗ trợ tăng trưởng, rút ngắn giai đoạn cai thức ăn tươi sống, đồng thời kích thích miễn dịch tự nhiên.
• Phụ phẩm gia cầm: Thủy phân gà cung cấp peptide, nucleotide và axit amin thiết yếu, đã chứng minh hiệu quả trong nuôi cá tra, rô phi và tôm. Đây là giải pháp vừa kinh tế vừa thân thiện môi trường.
• Giun ít tơ: Được xem là chất dẫn dụ tự nhiên cho một số loài cá da trơn nhờ hàm lượng tryptophan cao, giúp cải thiện tăng trưởng và tỷ lệ sống.
• Nấm men: Thủy phân nấm men và nấm men bia (Saccharomyces cerevisiae) giàu peptide nhỏ, nucleotide, mannan-oligosaccharide, axit amin và axit nucleic. Không chỉ tăng tính hấp dẫn của khẩu phần, nấm men còn hỗ trợ miễn dịch, giảm stress và nâng cao hiệu quả tăng trưởng ở tôm thẻ chân trắng.

Rõ ràng, việc ứng dụng phụ phẩm và chế phẩm sinh học trong sản xuất chất dẫn dụ không chỉ giúp giảm phụ thuộc vào bột cá, dầu cá, mà còn mở ra hướng đi bền vững và thân thiện môi trường cho ngành nuôi tôm nói riêng và thủy sản nói chung. Với những lợi ích thiết thực này, chất dẫn dụ đang trở thành “vũ khí chiến lược” giúp người nuôi nâng cao năng suất, giảm chi phí và hướng đến một nền nuôi trồng hiện đại, bền vững.

Trần My (Tổng hợp)