[Người Nuôi Tôm] – Ngày 14/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp với các chính sách ưu đãi thuế hấp dẫn, Luật khuyến khích đầu tư vào công nghệ cao, phát triển bền vững và hỗ trợ các doanh nghiệp hoạt động ở địa bàn khó khăn.

 

Theo thống kê, năm 2024, ngành thủy sản Việt Nam đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế, là một trong những lĩnh vực xuất khẩu chủ lực với kim ngạch xuất khẩu đạt 10 tỷ USD và tạo ra những chuỗi giá trị lớn trong thị trường lao động. Luật Thuế Thuế thu nhập doanh nghiệp mới, với các quy định về miễn giảm thuế, thuế suất ưu đãi và các khoản chi được trừ, nhằm khuyến khích phát triển bền vững, ứng dụng công nghệ cao và hỗ trợ các địa bàn khó khăn. Đối với ngành thủy sản, Luật này không chỉ tạo động lực để doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ và mở rộng sản xuất mà còn đặt ra những yêu cầu nghiêm ngặt về tuân thủ pháp luật thuế.

Nhiều doanh nghiệp thủy sản được miễn, giảm thuế và hưởng ưu đãi

 

Những điểm thuận lợi cho doanh nghiệp thủy sản

Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho các doanh nghiệp trong chuỗi giá trị thủy sản, đặc biệt thông qua các chính sách miễn giảm thuế và hỗ trợ chi phí.  Trong đó:

Miễn thuế cho địa bàn khó khăn: Theo Điều 4, khoản 1 quy định miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đối với thu nhập từ nuôi trồng, chế biến thủy sản ở các vùng kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn. Đây được xem là điều khoản hỗ trợ các doanh nghiệp tại ven biển miền Trung hoặc Đồng bằng sông Cửu Long – nơi tập trung nuôi tôm, cá tra và chế biến thủy sản. Các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã cũng được hưởng ưu đãi này.

Miễn thuế cho dịch vụ hỗ trợ: Theo Điều 4, khoản 3 thu nhập từ các dịch vụ kỹ thuật trực tiếp phục vụ nuôi trồng thủy sản, như cung cấp giống, thức ăn chăn nuôi hoặc công nghệ xử lý nước, cũng được miễn thuế. Điều này khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào mảng dịch vụ hỗ trợ, nâng cao chất lượng chuỗi giá trị.

Thuế suất ưu đãi: Theo Điều 10 và 13 quy định doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng áp dụng thuế suất 15%, từ 3 đến 50 tỷ đồng áp dụng 17%. Các dự án mới trong ngư nghiệp tại địa bàn ưu đãi hoặc khu công nghệ cao được hưởng thuế suất 10% trong 15 năm, miễn thuế 4 năm và giảm 50% thuế tối đa 9 năm tiếp theo.

Theo Điều 9, các chi phí liên quan đến nghiên cứu và phát triển (R&D), chẳng hạn như phát triển giống thủy sản mới hoặc công nghệ chế biến tiên tiến, được tính vào chi phí được trừ, giúp doanh nghiệp giảm nghĩa vụ thuế. Các khoản chi cho bảo vệ môi trường, như xử lý nước thải trong nuôi trồng hoặc giảm phát thải trong chế biến, cũng được công nhận là chi phí hợp lệ, phù hợp với xu hướng phát triển bền vững của ngành thủy sản toàn cầu.

Theo Điều 7, khoản 3 cho phép bù trừ lỗ giữa các hoạt động, hỗ trợ doanh nghiệp giảm áp lực tài chính giai đoạn đầu tư.

 

Những thách thức đối với doanh nghiệp thủy sản

Bên cạnh các lợi ích, Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp cũng đặt ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp trong chuỗi giá trị thủy sản, đặc biệt liên quan đến yêu cầu tuân thủ và quản lý tài chính.

Một trong những khó khăn lớn nhất là hạch toán riêng, theo Điều 19, khoản 2 yêu cầu tách riêng thu nhập từ hoạt động được ưu đãi với hoạt động khác, điều này đòi hỏi hệ thống kế toán phức tạp và đội ngũ nhân sự có chuyên môn cao. Với nhiều doanh nghiệp, chi phí vận hành nhân lực là một bài toán nan giải.

Điều 9, khoản 1 quy định chặt chẽ về hóa đơn, chứng từ hợp lệ và thanh toán không dùng tiền mặt,, trong khi thực tế khâu thu mua nguyên liệu vẫn chủ yếu dùng tiền mặt. Điều này có thể làm mất quyền khấu trừ chi phí và bị truy thu thuế. Nếu không đáp ứng điều kiện ưu đãi thuế, doanh nghiệp có thể bị truy thu thuế và xử phạt, theo Điều 18, khoản 5, tạo áp lực lớn về tuân thủ pháp luật.

Theo Điều 20, khoản 3, các ưu đãi thuế suất 15% và 17% không áp dụng cho thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh ở nước ngoài gây bất lợi cho các doanh nghiệp thủy sản xuất khẩu, Ngoài ra, các doanh nghiệp có quan hệ liên kết hoặc là công ty con không được hưởng thuế suất ưu đãi 15% hoặc 17%, theo Điều 20, khoản 4, làm hạn chế lợi ích cho các doanh nghiệp chế biến lớn thuộc các tập đoàn.

Theo Điều 14, thời gian miễn thuế (4 năm) và giảm 50% thuế (tối đa 9 năm) được tính từ năm đầu tiên có thu nhập chịu thuế hoặc năm thứ 4 nếu không có thu nhập trong 3 năm đầu  khiến nhiều doanh nghiệp có thể không tận dụng được hết thời gian ưu đãi do đặc thù ngành nuôi trồng thường kéo dài và lợi nhuận thấp.

Theo Điều 13 và 14, đòi hỏi doanh nghiệp phải hoạt động ở các khu vực khó khăn hoặc khu công nghệ cao để được hưởng ưu đãi. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp chế biến thủy sản lớn lại tập trung ở các thành phố hoặc khu công nghiệp không thuộc diện ưu đãi, dẫn đến việc không được hưởng các lợi ích thuế.

 

Khuyến nghị cho doanh nghiệp thủy sản

Để tận dụng tối đa các lợi ích từ Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp và giảm thiểu khó khăn, các doanh nghiệp trong chuỗi giá trị thủy sản cần triển khai một số giải pháp chiến lược:

– Đầu tư hệ thống kế toán và đào tạo nhân sự để đáp ứng yêu cầu hạch toán, hóa đơn, chứng từ.

– Ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số để vừa đáp ứng thị trường quốc tế vừa đủ điều kiện hưởng ưu đãi thuế.

– Lựa chọn địa bàn đầu tư chiến lược tại vùng khó khăn hoặc khu công nghệ cao.

– Phối hợp chặt với cơ quan thuế để đảm bảo hồ sơ và thủ tục đúng quy định.

– Tham gia đào tạo nghề và hợp tác với tổ chức nghiên cứu để tận dụng chi phí được trừ, nâng cao chất lượng lao động.

Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp 2025 mở ra cơ hội lớn cho ngành thủy sản thông qua ưu đãi thuế và hỗ trợ chi phí, nhưng cũng kèm theo các yêu cầu tuân thủ chặt chẽ. Doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng về quản lý, công nghệ và chiến lược đầu tư để tối đa hóa lợi ích, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu.

Cẩm Anh