“Nắng mưa là chuyện của trời”. Từ xưa đến nay, thời tiết là một vấn đề quan trọng, ảnh hưởng rất lớn đến quá trình nuôi tôm cá ở các hệ thống quảng canh cũng như thâm canh. Nhất là khi trời mưa bão, nhiệt độ hạ thấp đột ngột sẽ ngăn cản hoạt động của các enzyme có chức năng xúc tác tất cả các quá trình sinh lý của cơ thể tôm cá. Từ đó chúng khó có thể hoạt động một cách bình thường. Tuy nhiên, đáng lo hơn cả là mưa bão sẽ làm môi trường nước biến đổi rất lớn, trên nhiều thông số khác nhau. Do vậy nhất thiết cần phải có những biện pháp ”cấp cứu” kịp thời cho tôm cá trong mùa mưa bão.
Mưa bão làm môi trường nước thay đổi
Khi có bão sẽ đi kèm theo những cơn mưa lớn, dai dẳng. Điều này làm các chỉ tiêu chất lượng nước bị xáo trộn mạnh mẽ. Trước hết phải kể đến đó là oxy hòa tan (DO), thông số quan trọng nhất trong ao nuôi này sẽ càng ngày càng giảm sâu nếu mưa cứ kéo dài liên tục. Điều này cũng kéo theo rất nhiều hệ lụy sau đó. Trước hết phải đề cập đến việc nguồn oxy này, ngoài chức năng duy trì sức khỏe tôm cá, còn cung cấp cho các vi khuẩn hiếu khí sử dụng, để phân giải các chất thải hữu cơ nơi đáy ao. Ngoài ra tảo trong ao cũng sẽ sử dụng một phần oxy để sinh trưởng và phát triển. Vì vậy, nếu thiếu đi một lượng lớn oxy hòa tan, chắc chắn là tôm cá nuôi sẽ bị tác động đến sức khỏe, các hoạt động và cả sức đề kháng của chúng với mầm bệnh. Chất thải hữu cơ tích tụ nhiều, không được phân hủy sẽ trở thành nguồn phát sinh các khí độc, cộng thêm việc tảo sẽ tàn và gây độc cho tôm cá nuôi.
Đối với những ao đất, bờ ao sẽ bị mưa rửa trôi, làm nước ao rất đục với độ lơ lửng trong nước rất cao. Nhiệt độ trong ao cũng hạ thấp, sự phân tầng nhiệt độ diễn ra rõ rệt. Tôm cá vì vậy sẽ tránh vùng nước lạnh, chỉ tập trung ở tầng đáy, nơi mà khí độc và mầm bệnh tồn tại, có thể gây hại trực tiếp cho chúng. pH nước cũng giảm thấp, do nước mưa có tính acid. Ngoài ra, khi nước mưa xuống ao quá nhiều, sẽ làm độ mặn trong nước hạ xuống đột ngột, làm biến đổi quá trình thẩm thấu của tôm cá, làm chúng dễ bị sốc. Độ mặn giảm còn làm khoáng chất và vitamin trong nước bị hạn chế, tôm cá không hấp thụ được. Gây biến đổi nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể chúng.
Thời tiết càng xấu, mưa lớn càng kéo dài, càng làm các thông số môi trường biến động nhiều hơn, sức khỏe tôm cá càng yếu hơn.
Mưa bão làm suy giảm sức khỏe tôm cá
Khi môi trường ô nhiễm thì dĩ nhiên sức khỏe tôm cá cũng sẽ bị suy giảm. Mưa lớn kéo dài, tôm cá sẽ bỏ ăn, lượng ăn có thể giảm đến 50% và khi mưa lớn liên tục, chúng sẽ bỏ ăn hoàn toàn. Sau cùng, tôm chậm lớn và mềm vỏ, dị hình hay bị kích lột xác không hoàn toàn khi chưa hấp thu đủ khoáng chất cho cơ thể. Cá cũng vì thiếu dưỡng chất mà trở nên chậm chạp, lờ đờ.
Khi vi khuẩn tăng nhanh mật độ, chúng sẽ thừa cơ hội tôm cá yếu mà tấn công gây bệnh, tỷ lệ sống của vật nuôi giảm thấp dần. Cộng thêm việc khí độc phát sinh với độ độc ngày càng tăng cao. Từ đó sẽ ngăn chặn sự vận chuyển oxy trong máu tôm cá, làm ngưng trệ quá trình hô hấp của chúng. Riêng với gan tụy tôm, cơ quan hấp thu và bài thải dinh dưỡng trở nên lỏng lẻo, dinh dưỡng được hấp thu rất kém. Tôm cá dễ stress và sốc hơn trước những thay đổi của môi trường.
Hệ miễn dịch của tôm cá cũng không còn bảo vệ chúng một cách vững chắc như bình thường. Tôm cá đã không còn đủ sức chiến đấu khi mầm bệnh xâm nhập. Hoạt động của các enzyme xúc tác những quá trình sinh lý trong cơ thể tôm cá bị suy giảm. Khi đó, quá trình melanin hóa xảy ra, tôm bị đốm đen, sau đó tôm chết dần do nhiễm kép nhiều loại bệnh cùng một lúc. Đối với cá, nhớt trên da xuất hiện nhiều hơn, ngoại ký sinh trùng vì vậy mà dễ dàng bám dính gây hại.
Để hạn chế thiệt hại trong mùa mưa bão
Kiểm tra nhiệt độ môi trường thường xuyên để điều chỉnh lại lượng thức ăn cho vật nuôi. Khi nhiệt độ chỉ còn 25-26oC, thì phải giảm ít nhất 50% lượng cho ăn so với bình thường. Bắt đầu ngừng cho ăn khi nhiệt độ hạ thấp hơn 24oC. Giai đoạn này tôm cá không ăn nhiều, nếu cho ăn dư thừa lại làm ao nuôi càng ô nhiễm hơn. Trong các cử ăn nên bổ sung thêm men tiêu hóa, vitamin để tăng cường sức khỏe, chống stress cho tôm cá. Bổ sung thêm khoáng chất vào nước cho cả tôm cá và hệ vi sinh vật để chúng linh hoạt hơn, giúp tôm cứng vỏ nhanh hơn sau khi lột xác, giúp cá mạnh mẽ và lấy lại được cân bằng trong môi trường sống.
Phải chú ý chạy quạt thường xuyên khi trời mưa để hạn chế việc phân tầng nước và phân tán đều tôm cá. Tăng cường thêm số giờ chạy quạt trong ngày và số lượng quạt. Nếu có điều kiện nên trang bị thêm hệ thống cấp oxy đáy, giúp vi khuẩn có lợi hoạt động tốt hơn và hạn chế bớt vi khuẩn gây bệnh. Bón vôi sau mưa để ổn định pH, độ kiềm và độ cứng cho ao nuôi.
Phòng kỹ thuật An Bình – TSTB
