Tại xã Mỹ An (Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre), thủy sản đóng vai trò chủ đạo trong sản xuất nông nghiệp của người dân với các mô hình như: nuôi tôm xen trong ruộng lúa, nuôi tôm công nghiệp, nuôi cua… Trong đó, diện tích nuôi tôm càng xanh của xã gần 500ha, chủ yếu nuôi xen trong ruộng lúa. Mô hình nuôi này ngày càng khẳng định hiệu quả cao, mang tính bền vững, thích hợp với điều kiện ở địa phương do tôm sống ở nước có độ mặn cao từ 5 – 15‰, ít tốn công chăm sóc, thời gian nuôi ngắn, kỹ thuật nuôi dễ áp dụng.

Thành viên tổ hợp tác hỗ trợ nhau thu hoạch tôm càng xanh.

Ở ấp Thạnh Mỹ, có Tổ hợp tác (THT) nuôi tôm càng xanh xen trong ruộng lúa theo mô hình “Nông dân dạy nông dân” với 10 thành viên là hội viên nông dân của ấp. THT thành lập từ năm 2018 theo Nghị định số 77/NĐ-CP của Chính phủ. Mỗi hộ thành viên nuôi thủy sản kết hợp trồng lúa. Cuối năm 2018, THT được tiếp cận từ nguồn vốn AMD 100 triệu đồng để thành viên thực hiện mô hình nuôi tôm càng xanh toàn đực trong ruộng lúa. Theo đó, mỗi thành viên được cho mượn 10 triệu đồng để mua con giống, thức ăn. Đồng thời, thành viên còn dùng số tiền tích góp cho việc cải tạo ao nuôi để thực hiện mô hình hiệu quả hơn. Hàng năm, tất cả thành viên của THT đều được tập huấn kỹ thuật nuôi tôm càng xanh, gồm: khâu chọn giống, thức ăn, chăm sóc, thu hoạch…

Với mô hình “Nông dân dạy nông dân”, mỗi tháng, các thành viên THT ngồi lại với nhau nghe chia sẻ kinh nghiệm. Những người đã nuôi hiệu quả thì dạy người còn lại cách chăm sóc tôm sao cho khỏe mạnh, mau lớn, đồng đều, ít rủi ro. Từ khi tham gia mô hình đến nay, tất cả thành viên đều phấn khởi vì nhờ học hỏi nhau mà việc nuôi tôm càng xanh trở nên dễ dàng, có hiệu quả. Bình quân 1ha thực hiện mô hình, các thành viên nuôi tôm đều có lãi trung bình từ 30 – 50 triệu đồng/vụ. Sau mỗi đợt thu tôm, thành viên nộp về THT 3 triệu đồng. Hộ nào đạt lợi nhuận cao thì hoàn trả cho tổ nhiều hơn để thu lại 10 triệu đồng vốn hỗ trợ ban đầu và xoay vốn cho vụ nuôi kế tiếp cũng như mở rộng thêm hộ nuôi mới. Nguồn vốn này hiện đang được duy trì hiệu quả.

Ông Trần Minh Truyền – Tổ trưởng THT nuôi tôm càng xanh ấp Thạnh Mỹ cho biết, đến đợt nuôi, khi các thành viên trong tổ xuống giống, xử lý nước hoặc thu hoạch…, anh em hỗ trợ nhau bằng cách “vần đổi công” lao động. Tháng nào tổ cũng họp mặt chia sẻ kinh nghiệm theo hình thức “Nông dân dạy nông dân”. THT có 2 thành viên hoàn thành lớp tập huấn nuôi tôm càng xanh trong ruộng lúa và được tỉnh cấp giấy chứng nhận. Đến nay, mô hình này cho thấy hiệu quả cao”.

Đa phần thành viên của THT đều là những người có thâm niên trong nghề nuôi tôm. Có người gắn bó với con tôm gần 20 năm. Trước đây, ông Nguyễn Văn Thạch (46 tuổi, ngụ ấp Thạnh Mỹ), nuôi tôm theo hình thức nhỏ lẻ, thả nuôi nhiều loại như: tôm sú, tôm càng, cua… trong cùng một ao nuôi. Theo ông, hình thức nuôi này gặp nhiều rủi ro, khó quản lý, vả lại khi ấy chưa có nhiều kinh nghiệm nên cũng gặp khá nhiều khó khăn. Từ khi tham gia THT, ông Thạch chuyển sang nuôi tôm càng xanh toàn đực xen trong ruộng lúa. Việc chỉ nuôi chuyên tôm càng xanh theo ông Thạch dễ quản lý, chăm sóc và lợi nhuận cao do giá tôm khá ổn định, không bấp bênh như các loại thủy sản khác.

Hiện ao tôm càng xanh với 85 ngàn con giống được ông Thạch thả nuôi trên tổng diện tích 1,5ha tôm – lúa. Cách đây 6 tháng, ông đã thu hoạch đợt đầu tiên của mùa vụ. Theo ông Thạch, chi phí bỏ ra đến hiện tại chừng 45 – 50 triệu đồng. Đợt đầu tiên này, ông hoàn vốn, còn thu thêm chừng 3 đợt nữa và đó là các đợt ông thu về lợi nhuận.

Ông Nguyễn Văn Thạch là một trong 2 thành viên của THT được tỉnh cấp chứng nhận về kỹ thuật nuôi tôm càng xanh trong ruộng lúa. Cùng với việc chăn nuôi thành công tại gia đình, ông thường “cầm tay chỉ việc” các thành viên khác để cùng thực hiện hiệu quả mô hình. Dần dà, mỗi thành viên đều nằm lòng cách nuôi tôm càng xanh sao cho hiệu quả.

Theo chia sẻ của các thành viên THT, việc nuôi tôm càng xanh trong ruộng lúa giảm được chi phí đầu vào, không sử dụng các loại hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật… Từ đó, tạo ra sản phẩm “2 sạch”: lúa sạch và tôm sạch. Giá thành từ đó cũng cao hơn. Mô hình này không chỉ giúp nông dân phát triển kinh tế mà còn hướng đến việc thay đổi thói quen sản xuất truyền thống, hướng đến sản xuất hữu cơ tạo ra sản phẩm sạch, tạo sự hài hòa trong môi trường sống giữa con tôm và cây lúa, làm giảm bớt dịch bệnh.

Trước thách thức của biến đổi khí hậu, việc phát triển mô hình lúa – tôm bền vững như mô hình nuôi tôm càng xanh toàn đực xen trong ruộng lúa tại ấp Thạnh Mỹ, xã Mỹ An sẽ là hướng đi phù hợp để tăng thu nhập cho người dân. Mô hình này cần triển khai nhân rộng theo định hướng phát triển chuỗi giá trị tại từng địa phương. Huyện Thạnh Phú cần tập trung nâng cao vai trò của các THT, hợp tác xã; tổ chức liên kết giữa nông dân sản xuất lúa – tôm với hợp tác xã, doanh nghiệp cung ứng con giống, vật tư, bao tiêu sản phẩm, góp phần giảm chi phí, tạo hướng đi bền vững cho nông dân vùng nông thôn.

Bài, ảnh: Minh Mừng

Nguồn tin: Báo Đồng Khởi